انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تحلیل شبکههای اجتماعی مهاجرین در سکونتگاه های پیراشهری مورد: روستای مرتضیگرد در شهرستان تهران
1
16
FA
محمدرضا
رضوانی
استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
rrezvani@ut.ac.ir
مصطفی
هرائینی
کارشناسی ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
haraeeni@ut.ac.ir
آرش
قربانی سپهر
دانشجوی دکتری گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
arash.sepehr91@yahoo.com
مهتاب
امرایی
کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
m.amraie1372@yahoo.com
<strong>در این پژوهش تلاش شده با تهیه پرسشنامه محققساخته از مهاجرین روستایی آققلایی به تحلیل و بررسی شبکههای اجتماعی این مهاجرین در مقصد پرداخته شود. پژوهش حاضر به لحاظ روش از نوع توصیفی - تحلیلی، شیوه جمعآوری اطلاعات اسنادی و از روشهای میدانی شامل پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق آققلاییهای مقیم روستای مرتضیگرد و نمونه آماری 243 نفر از افراد بالای 18 سال مهاجرین ساکن در آن بود که بهصورت تصادفی و براساس فرمول کوکران انتخاب شدند. جهت تعیین پایایی سؤالهای پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن 783/0 بهدست آمد. تجزیهوتحلیل اطلاعات با استفاده از نرمافزار spss و آمار توصیفی و آمار استنباطی (کای اسکوئر و آزمون t) انجام گرفت. براساس یافتههای تحقیق، بیش از 61 درصد از این مهاجرین قبل از مهاجرت به مرتضی گرد توسط یکی از اقوام و آشنایان خود تشویق به مهاجرت به این محل شدهاند و انواع حمایتهای عاطفی و شغلی را از شبکه دریافت نمودهاند بهطوریکه دریافتن شغل 85 درصد از این مهاجرین، دوستان و خویشاوندان نقش داشتهاند و همگام با بهبود نسبی وضعیت اقتصادی خود وجوهی را به زادگاه خود برای خانواده ارسال نموده و ارتباط خود را غالباً بهصورت ماهانه با زادگاه حفظ کردهاند.</strong>
شبکههای اجتماعی,پیوندهای مهاجرین,پیراشهر,اهالی آققلا,مرتضی گرد
https://www.jpusd.ir/article_115335.html
https://www.jpusd.ir/article_115335_9bd85cb768677c558cb1f8600ba5f4e1.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
کیفیت منظر سکونتگاه های پیراشهری غیررسمی ازدیدگاه ذینفعان مورد: محله خط چهار حصار کلانشهر کرج
17
32
FA
اسماعیل
نصیری هنده خاله
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
esmael.nasiri@yahoo.com
شهرام
امیرانتخابی
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
shahram_aeh@yahoo.com
پریسا
حسین زاده
کارشناسی ارشد گروه آموزشی برنامهریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
rachitect.26@gmail.com
<strong>سکونتگاههای غیررسمی پیراشهری به عنوان یکی از اجزای ساختار کالبدی و فضایی شهر، باکیفیت منظر ناهمگن روبرو هستند. هدف این مقاله بررسی کیفیت منظر سکونتگاههای غیررسمی پیراشهری از دیدگاه ذینفعان است. مطالعه موردی این پژوهش محله خط چهار حصار کلانشهر کرج است.پژوهش حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر روش توصیفی – تحلیلی میباشد. دادههای موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانهای، بررسیهای میدانی و به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوریشده است. اطلاعات حاصل از طریق بررسی رابطهی همبستگی (همبستگی پیرسون) بین متغیرهای مستقل و وابستهی تعریفشده و با استفاده از نرمافزار spss و به روش کمی مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران و سطح خطای 5 درصد تعداد 384 به دست آمد.مؤلفهها و متغیرهای مورداستفاده در پژوهش عبارتاند از خوانایی، پذیرندگی، سرزندگی، هویت. نتایج آزمون نشان میدهد که عوامل خوانایی، پذیرندگی، سرزندگی، هویت، رابطه معناداری در کیفیت منظر محدوده موردمطالعه دارند. متغیر خوانایی از شدت بیشتری نسبت به سایر متغیرها برخوردار است؛ بیشترین تأثیرات خوانایی در گویه های X7 (نمادین بودن)، X8 (وضوح)، X9( نورپردازی در شب) و X10 (وحدت بصری) وجود دارد و درمجموع گویه وضوح با وزن رگرسیون 741/0 و نمادین بودن با وزن رگرسیون 741/0 بیشترین تأثیر را بر کیفیت منظر شهری دارند. متغیر خوانایی و متغیر پذیرندگی بهصورت مستقیم بر کیفیت منظر تأثیرگذار میباشند و دو متغیر (سرزندگی و هویت) تأثیر غیرمستقیم بر میزان کیفیت منظر در محدوده موردمطالعه دارند</strong>
کیفیت منظر,سکونتگاههای غیررسمی,پیراشهر,ذینفعان,کلانشهر کرج
https://www.jpusd.ir/article_124728.html
https://www.jpusd.ir/article_124728_0d32fec8b0ce198892c5ad1bb7cc45a8.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
راهکارهای کاهش مخاطرات طبیعی در سازمان های مرتبط با مدیریت بحران مورد: سکونتگاه های پیراشهر قوچان
33
50
FA
کوروش
علی نژاد امامقلی
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
koorosh259@yahoo.com
محمدعلی
احمدیان
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
k.alinezhad2020@gmail.com
هادی
قنبرزاده دربان
دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، واحد مشهد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
hadi_qanbarzadeh@yahoo.com
<strong>مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گسترهی نفوذشان، همواره خطری جدی برای شهرها و مناطق پیرامون آنها بودهاند. لذا مدیریت بحران، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در کاهش میزان خسارتها و تلفات انسانی در زمان بروز بلایای طبیعی تأثیر فراوانی دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تحلیل راهکارهای کاهش مخاطرات طبیعی در سازمانهای مرتبط با مدیریت بحران (موردمطالعه: مناطق پیراشهری قوچان) میباشد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی است. جمعآوری دادهها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفته است. در این پژوهش، ۲۰ نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع، در ۱۱ سازمان موردبررسی، به عنوان جامعه آماری مورد پرسش و مصاحبه قرار گرفتند. تجزیهوتحلیل اطلاعات با استفاده از نرمافزار LISREL و مدل Fuzzy VIKOR انجامگرفته است. نتایج نرمافزار LISREL نشان داد، تمامی نشانگرهای انتخابی (عوامل اجتماعی، عوامل زیرساختی و نهادی، عوامل آموزشی و اطلاعاتی، عوامل دانش و آگاهی، عوامل حمایتی و مالی)، دارای مقدار t بیشتر از ۶۰/۲ هستند و در سطح ۹۹ درصد معنیدار میباشند. این نتایج نشان میدهد که نشانگرهای انتخابی محقق برای اندازهگیری این مفهوم، هر یک دارای اهمیت میباشد و بخش مهمی از این عامل را اندازهگیری میکنند. نتایج مدل ویکور فازی نشان داد، در بین سازمانهای مرتبط با مدیریت بحران در استفاده از راهکارهای مؤثر در کاهش مخاطرات طبیعی، فرمانداری با Q بهدستآمده (1) و راه و شهرسازی با Q بهدستآمده ۰۵۶/۰، بالاترین و پایینترین رتبهها را به خود اختصاص دادهاند</strong>
مدیریت بحران,سازمانها,مخاطرات طبیعی,مناطق پیراشهری,قوچان
https://www.jpusd.ir/article_125081.html
https://www.jpusd.ir/article_125081_62aa65a28d7187263e707bf7564a1d3e.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
ارزیابی کیفیت محیط در سکونتگاههای پیراشهر شهرکرد مورد: شهرک منظریه شهرکرد
51
68
FA
همایون
نورائی
استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
hnooraie@gmail.com
احمد
رحیمی جونقانی
کارشناس ارشد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
ahmadrahimi33@gmail.com
مهسا
فتاحیان
کارشناس ارشد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
fatahian.m74@gmail.com
<strong>ارزیابی رضایتمندی ساکنین مساکن اجتماعی بهمنظور اتخاذ تصمیم به ادامه یا تجدیدنظر امری ضروری در برنامهریزی شهری تلقی میگردد. این موضوع بهویژه در مواردی که عواملی مانند گران بودن زمینهای درونی شهر، عدم امکان تزریق جمعیت به بافت موجود و کمبود خدمات عمومی، سبب مکانیابی طرحهای مسکن اجتماعی در پیرامون شهر و تشکیل سکونتگاههای پیراشهری شده است، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. در همین ارتباط، هدف مقاله حاضر، ارزیابی میزان رضایتمندی از محیط مسکونی شهرک منظریه شهرکرد بهعنوان مسکن گروههای کمدرآمد دریکی از سکونتگاههای پیراشهری بر اساس روش تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد. بدین منظور ابتدا دادههای موردنیاز با استفاده از روش اسنادی و میدانی (از نوع پرسشنامه و توزیع 100 عدد پرسشنامه بر اساس روش نمونهگیری خوشهای) جمعآوری گردیده و سپس جهت تجزیهوتحلیل دادهها از آمار توصیفی و آزمون آماری T تک نمونهای بهره گرفتهشده است. در ادامه نیز با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اوزان شاخصها محاسبه و بر مبنای مقادیر کمی بهدستآمده، شاخصها رتبهبندی شدهاند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که رضایتمندی کلی ساکنان شهرک منظریه شهرکرد در سطح متوسط قرار دارد و ساکنین از امکان دسترسی پیاده و دوچرخه به مراکز خدماتی محله، تسهیلات حملونقل عمومی و امنیت بیشترین رضایتمندی و از نحوه جمعآوری دفع آبهای سطحی و چشماندازهای قابلرؤیت از داخل به خارج واحدهای مسکونی کمترین میزان رضایتمندی را اظهار نمودهاند</strong>
کیفیت محیط مسکونی,رضایتمندی,سکونتگاههای پیراشهری,شهرک منظریه,شهرکرد
https://www.jpusd.ir/article_115497.html
https://www.jpusd.ir/article_115497_e66fa42b92fa6da1f7122980117cd8cc.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تحلیل عملکرد مدیران سکونتگاه های پیراشهری با رویکرد توسعه پایدار فضا مورد: شهرستان پلدختر
69
94
FA
مهرشاد
طولابی نژاد
0000-0003-4970-8811
دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
mehrshad_t65@yahoo.com
محسن
سهرابی
دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mhs_sohrabi@yahoo.com
<strong>توجه به توسعه پایدار روستاهای پیراشهری عاملی مهمی در راستای برنامهریزی روستایی میباشد. چراکه توسعه پایدار این مناطق بهبود شرایط محیط فضاهای پیراشهری، بهبود زندگی ساکنان این مناطق و حفاظت از محیطزیست آنها را به دنبال دارد. در این زمینه یکی از رهیافتهای مهم توجه به نقش مدیران روستایی میباشد. هدف این پژوهش تحلیل عملکرد مدیران سکونتگاههای پیراشهری با رویکرد توسعه پایدار فضا میباشد. تحقیق حاضر ازنظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه و مصاحبه میباشد. جامعه آماری شامل خانوارهای روستاهای پیراشهری تا فاصله 8 کیلومتر از مرکز شهرستان (شهر پلدختر) میباشد (4078 N=). با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونهگیری سهمیهای 351 خانوار بهعنوان نمونه انتخاب گردید. همچنین از کل روستای همجوار شهر پلدختر روستاهای تا 8 کیلومتر فاصله (33 روستا) که دارای دهیاری بوده بهعنوان روستاهای هدف انتخاب شدند. از آزمون t تک نمونهای برای بررسی رضایت مردم محلی از عملکرد دهیاران در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و محیطی- کالبدی، و برای بررسی تطبیقی عملکرد دهیاریها در 33 روستای موردمطالعه از آزمونهای تعقیبی (Post Hoc) و آزمون توکی (Tukey HSD) استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین رضایت مردم محلی از عملکرد دهیاران به ترتیب مربوط به بعد زیستمحیطی با میانگین (69/3)، بعد اجتماعی (59/3)، و اقتصادی (46/3) بوده است. مقایسه عملکرد دهیاران منطقه موردمطالعه نشان میدهد که بین عملکرد دهیاریها در روستاهای هدف شهرستان پلدختر تفاوت معنیداری وجود دارد. در بین 33 روستای دارای دهیار، بهترین عملکرد دهیاران مربوط به چهار روستای پرانپرویز با میانگین (66/4)، چالکل بالا (72/4)، میدان بزرگ (72/4) و چممورت (80/4) بوده است. ضعیفترین عملکرد دهیاریها نیز مربوط به سه روستای سرابحمام (54/1)، واشیان کرمحسین (56/1) و گریبلمک (01/2) بوده است. از نتایج این پژوهش علاوه بر ارائه وظایف دهیاران در قالب شاخصهای بیانشده، برای بهبود عملکرد آنها میتوان استفاده نمود.</strong>
توسعه پایدار روستایی,مدیریت روستایی,پیراشهر,پلدختر
https://www.jpusd.ir/article_115338.html
https://www.jpusd.ir/article_115338_c8187c2a214c17ef3c9ee7db7a34eab4.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تحلیل میزان مشارکت جامعه محلی در توسعه سکونتگاه های پیراشهری مورد: خشکبیجار در شهرستان رشت
95
110
FA
عیسی
پوررمضان
0000-0002-2637-8517
استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
pourramzan@iaurasht.ac.ir
<strong>امروزه، اهمیت نقش مؤثر مردم و مشارکت آنها درحرکت به سمت توسعه روستایی بر کسی پوشیده نیست. برای رسیدن به الگوی توسعة مطلوب یا استفادة صحیح از منابع و فرصتها وتوزیع عادلانة امکانات، مشارکت مردم راهکار اصلی و محوری به شمار میرود. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان مشارکت روستاییان در توسعة سکونتگاههای روستایی پیراشهری خشکبیجار، شهرستان رشت میباشد. بر این اساس مطالعه بر روی 386 نفر از روستاییان، در 21 روستای پیرا شهری خشکبیجار شهرستان رشت انجامگرفته و در آن از دو روش اسنادی و مطالعات میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه برای شناسایی وضعیت مشارکت در روستاهای نمونه استفادهشده است. برای دستیابی به این هدف، پس از تهیه پرسشنامه و تعیین اعتبار روایی و پایایی آن با مقدارآلفای کرونباخ (87/0)، پرسشنامهها در بین روستاهای نمونه دربین افراد توزیعشده و از نتایج آنها برای تأیید یا رد فرضیهها استفادهشده است. برای سنجش مؤلفههای تحقیق از آزمونهای F واسپیرمن استفاده گردید و نتایج حاکی از آن است که بین اعتقاد به اهمیت کار گروهی، سن، درآمد، تحصیلات و شغل اصلی با میزان مشارکت آنان در راستای توسعه روستایی، رابطه معناداری وجود داشته و علاوه بر آن میزان مشارکت مردم، نقش کلیدی در توسعه نواحی روستایی موردمطالعه ایفا میکند.</strong>
جامعه محلی,مشارکت,توسعه روستایی,پیراشهر,خشکیبیجار,شهرستان رشت
https://www.jpusd.ir/article_124727.html
https://www.jpusd.ir/article_124727_830fea6763a819d9b29f4c6c17701bc5.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
اثرات گردشگری درتحولات سکونتگاههای پیراشهری شهرستان ایذه
111
128
FA
مسعود
صفری علی اکبری
استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
mashoodsafari2020@gmail.com
حجت الله
صادقی
دکتری گروه علوم جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
hojat.sadeghi65@gmail.com
<strong>برخی از روستاهای پیراشهری به دلیل ظرفیتها و جاذبههای گردشگری، از جایگاه مناسبی برخوردار هستند. این جایگاه بهواسطه اثرات توسعه گردشگری است. شناخت بهتر این اثرات میتواند به توسعه این روستاها و شهر حوزه نفوذ منجر شود. هدف این تحقیق بررسی اثرات گردشگری در تحولات سکونتگاههای پیراشهری بهصورت مطالعه موردی، روستای گردشگری کولفرح در شهرستان ایذه است.تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جمعیت روستا بالغ بر 1189 نفر بوده که حجم نمونه 290 نفر محاسبه و پرسشگری در این روستا انجام شد. آلفای کرونباخ بیشتر از 70/0 محاسبه شد. نتایج آزمون پارامتریک میانگینها نشان داد که بیش از 4/72 درصد افراد نسبت به ورود گردشگر به روستا رضایتمندی مناسبی دارند. همچنین این آزمون از افزایش درآمدها با میانگین 02/4 و ایجاد فرصتهای شغلی با میانگین 91/3 از مهمترین دلایل نگرش مثبت مردم به گردشگری اشاره دارد. آزمون ویلکاکسون به معناداری تفاوت در ورود گردشگر از شهر ایذه، استان و استانهای همجوار به روستا، بعد از دهه 90 اشاره دارد. البته برای شاخص افزایش ورود گردشگر خارجی، این تفاوت وجود ندارد. نتیجه آزمونتی تکنمونهای در سطح معناداری کمتر از 05/0 نشان داد بیشترین اثر اجتماعی مربوط به کاهش مهاجرت و تثبیت جمعیت با میانگین 89/3 و افزایش خانههای دوم در روستا با میانگین 83/3 است. بیشترین تأثیر از نظر اقتصادی در سطح معناداری کمتر از 05/0 مربوط به شاخص افزایش فرصتهای شغلی با میانگین 98/3 و گسترش مشاغل خدماتی با میانگین 61/3 بوده است. شاخص ورود دلالان شهری در بحث زمین با میانگین 51/3 به عنوان یکی از اثرات منفی اقتصادی گردشگری است. بیشترین اثر کالبدی گردشگری در روستا مربوط به شاخص نگهداری و مرمت آثار تاریخی با میانگین 13/4 است. بارونق گردشگری میزان تعاملات و پیوندهای روستایی-شهری نیز افزایشیافته است</strong>
گردشگری,تحولات مکانی ـ فضایی,سکونتگاه های پیراشهری,شهرستان ایذه
https://www.jpusd.ir/article_115337.html
https://www.jpusd.ir/article_115337_6dc94ecf5ebea6fbd6cb393f588b456a.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
نقش چابهار و منطقه ویژه اقتصادی آن در توسعه سکونتگاه های پیراشهری
129
142
FA
مریم
کریمیان بستانی
استادیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
mirmahyar51@gmail.com
مهیار
میر
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
mm.phd.11@gmail.com
داود
شهرکی
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
shahraki.d123@gimal.com
<strong>امروزه مناطق آزاد بهعنوان پدیدهای فراگیر و ابزاری برای تحقق راهبردهای توسعه موردتوجه قرارگرفتهاند. هدف از ایجاد اینگونه مناطق، فراهم کردن شرایط مناسب برای افزایش تولید، ایجاد اشتغال و رشد رفاه اقتصادی مناطق و روستاهای پیراشهری میباشد. لذا هدف از پژوهش حاضر، اثرات جایگاه شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی در توسعه اقتصادی و کالبدی-فیزیکی روستاهای پیراشهری میباشد. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی است. جمعآوری دادهها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات نیز از نرمافزارهای SPSS، Expert choice و مدل ELECTRE انجامگرفته است. نتایج آزمون تی تکنمونهای نشان داد، شهر چابهار با محوریت (منطقه ویژه اقتصادی) بر توسعه اقتصادی و کالبدی روستاهای پیراشهری با اطمینان 95 درصد ازلحاظ آماری اثرگذار میباشد. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن با توجه به سطح معناداری 000/0، گویای رابطه معناداری بین توسعه اقتصادی-کالبدی روستاهای پیراشهری و شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی میباشد. در ادامه نیز یافتههای حاصل از تعیین وزن شاخصها با استفاده از روش نرمافزار Expert choice نشان داد، شاخصهای اشتغال و درآمد با وزن بهدستآمده 226/0، بالاترین رتبه و شاخص خدمات با وزن بهدستآمده 053/0، پایینترین رتبه را در توسعه اقتصادی و کالبدی روستاهای پیراشهری داشته باشند. نتایج مدل ELECTRE نشان داد که در بین روستاهای پیراشهری، روستاهای تیس و مرادآباد بیشترین میزان تأثیر اقتصادی و کالبدی را از شهر چابهار با تأکید بر منطقه ویژه اقتصادی را به خود اختصاص دادهاند</strong>
منطقه ویژه اقتصادی,توسعه,روستاهای پیراشهری,چابهار
https://www.jpusd.ir/article_125114.html
https://www.jpusd.ir/article_125114_844d170acfbc373092b3f825d9aa81db.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
نقش روابط متقابل شهر و روستا در توسعه سکونتگاه های پیرامون کلانشهر رشت مورد: ناحیه پیراشهر خمام
143
156
FA
نقی
ناظمی شادباش
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران
shadbash.nazemi@gmail.com
حسین
اصغری
استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران
h.asghari@iau-astara.ac.ir
علیرضا
پور شیخیان
استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران
arpoursheykhian45@gmail.com
تیمور
آمار
دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
amar@iaurasht.ac.ir
<strong>روابط میان شهر و روستا به صورتهای گوناگون بر شکلپذیری سکونتگاههای روستایی و همچنین بر ساختار و کارکرد آنها اثرگذار است. با توجه به نقش این روابط در فرایند تحولات و توسعه کانونهای شهری و روستایی، شناخت پیامدهای نامطلوب این روابط و تلاش برای کاهش اثرات منفی روابط متقابل شهر و روستا در راستای ساماندهی آنها، زمینهساز توسعه پایدار نواحی روستایی و شهری خواهد بود. پژوهش حاضر باهدف تحلیل روابط متقابل بین شهر و روستا و پیامدهای نامطلوب در نواحی پیراشهری کلانشهر رشت خواهد بود. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری آن را ساکنین روستاهای چهار دهستان موردمطالعه و متخصصان تشکیل میدهد. بهمنظور بررسی و رتبهبندی مهمترین پیامدهای نامطلوب روابط متقابل شهر و روستا در نواحی پیراشهری خمام، از دیدگاه متخصصین، از نرمافزار Expert Choice استفادهشده است، نتایج نشان داد، از بین پیامدهای نامطلوب روابط متقابل بین شهر و روستا، پیامد کمرنگ شدن الگوی سنتی مسکن روستایی و توسعه سبک معماری شهری با وزن 187/0، بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است، در ادامه نیز با استفاده از مدل تصمیمگیری WASPAS سعی شده است تا رتبه هر یک از دهستانهای بخش خمام را بر اساس پیامدهای مطرحشده سنجیده شود. نتایج نشان داد، به ترتیب دهستان چاپارخانه با مقدار 654/3، دهستان کتهسر با وزن بهدستآمده 532/3، دهستان فرشکی با وزن 421/3، دهستان اشکیک با وزن به دست آمده 321/3، بالاترین و پایین-ترین رتبهها را به خود اختصاص دادهاند</strong>
روابط متقابل بین شهر و روستا,پیامدهای نامطلوب,نواحی پیراشهری کلانشهر رشت,شهرستان خمام
https://www.jpusd.ir/article_125298.html
https://www.jpusd.ir/article_125298_7a25c9d5c680e3b123b16174f461033c.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تحلیل روابط اقتصادی و اجتماعی شهر فارسان با روستاهای پیرامون
157
178
FA
معصومه
فدایی
دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
m.fadaei87@gmail.com
بیژن
رحمانی
دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
bijan.rahmani11@gmail.com
جمیله
توکلی نیا
دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
j_tavakolinia@sbu.ac.ir
<strong>یکپارچگی شهر و روستا به ترکیب بهینهای از عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و مکانی اشاره دارد. میزان یکپارچگی این دو مکان بستگی به این دارد که تا چه میزان سیستمهای شهری و روستایی (اقتصادی ، اجتماعی و زیستمحیطی) به یکدیگر نفوذ میکند، با یکدیگر ارتباط مییابند، مکمل یکدیگرند و مزایا را به اشتراک میگذارند. در این پژوهش هدف بررسی روابط اقتصادی و اجتماعی بین شهر فارسان و روستاهای منطقه پیرامون است. روش تحقیق توصیفی و ازنظر هدف،کاربردی است. دادهها با استفاده از پرسشنامه گردآوریشدهاند. جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوار روستایی شهرستان فارسان تشکیل دادهاند. حجم نمونه 380 سرپرست خانوار در 19 روستا است. نتایج پژوهش بر اساس آزمون T تکنمونهای نشانگر آن است که بین شهر فارسان و روستاهای پیرامون، روابط اقتصادی و اجتماعی برقرار است. تمام شاخصهای روابط اجتماعی نشاندهنده اثر مثبت و دوسویه هستند، اما در روابط اقتصادی، شاخصهای جریان سرمایه از شهر به روستا، میزان اشتغال و میزان درآمد به ترتیب با اختلاف میانگین(800/0-، 827/0-، 518/0) نشاندهنده اثر یکسویه و سلطه شهر فارسان بر روستاهای پیرامون میباشد. نتیجه مدلسازی معادلات ساختاری برای ارتباط بین روابط اجتماعی و اقتصادی به ترتیب با تبیین 98/0 و 89/0 نشان داد که روابط اجتماعی بیشتر و قویتری نسبت به روابط اقتصادی بین شهر فارسان و روستاهای پیرامون برقرار میباشد</strong>
روابط اقتصادی,روابط اجتماعی,شهر و روستا,فارسان
https://www.jpusd.ir/article_126269.html
https://www.jpusd.ir/article_126269_2a6056b6c23ad835c595e8ffa2a89308.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تبیین مدل ساختاری پایداری اجتماعی و هویت مکانی در منازل سکونتگاه های پیراشهری مورد: مجتمع مسکونی سازمانی ارتش در چابهار و کنارک
179
196
FA
فهیمه
معتضدیان
استادیارگروه معماری، واحد پردیس، دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران
fa.motazedian@pardisiau.ac.ir
ارسلان
لاری
کارشناسی ارشد گروه معماری، دانشکده معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران
amirlari47@gmail.com
<strong>در منازل مسکونی سازمانی موجود در کشور، به دلیل عدم توجه به نیازهای اقوام و گروههای گوناگون و مساعد نبودن شرایط ایجاد تعامل میان ساکنین، دچار یک خلاء بزرگ در ایجاد تعلق مکانی و پایداری اجتماعی شدهاند. در راستای بهبود این شرایط مستلزم بهرهگیری از چارچوب نظری و تدوین شاخصها و مؤلفههای شهرسازانه برای ارتقاء هویت مکانی و پایداری اجتماعی میباشیم. به این منظور ابتدا بر اساس مطالعات مبانی نظری، به ساختار یک مدل تجربی نائل شده و سپس با بهرهگیری از نقطه نظرات صاحبان اندیشه در رشتههای طراحی شهری و معماری و همچنین 150 خانوار پرسنل نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در منازل سازمانی واقع در سواحل دریای عمان حضور دارند، به دنبال اثبات مدل برآمده که به این منظور از روش تحلیل عاملی، شاخصهای ارزیابیشده در ساختار مدل را بررسی کرده و از نرمافزارهای SPSS و AMOS برای تحلیل مسیر بهره گرفته و مدلی براساس روابط میان این عوامل و ضرایب همبستگی آنها تدوین و پایش شد. بر این اساس شاخصها در 2 گروه اصلی هویت مکانی و پایداری اجتماعی قرار گرفتند که بر اساس کیفیت و رضایت از زندگی در دستیابی به یک طراحی شهری مطلوب همبستگی آنها مورد تائید قرار گرفت. افزایش کیفیت فضاهای شهری و طرّاحی مناسب منظر شهری بتواند زمینۀ حضور ساکنان را در سطح شهر فراهم سازد. درنتیجه سرزندگی و نشاط ناشی از حضور شهروندان در رشد اجتماعی و فرهنگی جامعه و احساس هویت شهروندی و مکانی مؤثر خواهد بود</strong>
هویت مکانی,پایداری اجتماعی,حس مکان,سرمایه اجتماعی,رضایت از زندگی
https://www.jpusd.ir/article_124729.html
https://www.jpusd.ir/article_124729_e7e8528ffd389cd91ece81ef96d50935.pdf
انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
توسعه فضاهای پیراشهری
2676-4164
2676-4172
2
2
2021
01
20
تحلیل مکانی ـ فضایی سرمایه های معیشتی پیراشهر بیرجند
197
219
FA
محمد
حجی پور
استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
mhajipour24@yahoo.com
<strong>فضاهای پیراشهری یکی از نتایج رو به تزاید رشد شهرنشینی است. این رویه، در اکثر کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه و کمرشد به اپیدمی در نظام سازمانیابی فضایی تبدیلشده است؛ چراکه اکثر این فضاها بدون برنامهریزی از پیش طرحریزیشده رشد یافته است. یکی از رسالتهای خطیر نظام برنامهریزی و مدیریت توسعه فضا، تکاپو برای قاعدهمند ساختن نظام تحولات در سازمانیابی فضاهای پیراشهری و حاکمیت رویه توسعهزا در بطن این سکونتگاهها است. در راستای تحقق اهداف برنامهریزی توسعه در فضاهای پیراشهری، این تحقیق تلاش داشته تا به بررسی و تحلیل مکانی- فضایی وضعیت سرمایههای معیشتی در سکونتگاههای لبه شهر بیرجند بپردازد. نتایج نشان داد رشد ناپایداری و گسترش ناخرسندیها در اقتصاد فضای مناطق منجر به سرریزهایی از جمعیت و نیروی انسانی مستعد در پیرامون شهرها شده است و این کانونها را به محل انباشت "سرمایه انسانی کمبنیه/کمدرآمد" در مناطق جغرافیایی تبدیل نموده است. با عنایت به اینکه دارایی مالی از ضعیفترین نوع سرمایههای پنجگانه معیشتی در فضاهای پیراشهری است، منجر به ایجاد و دامن زدن به دیالکتیک ساخت و بازساخت «تله فضایی فقر» در مجاور کلانشهر منطقه (بیرجند) شده است. به لحاظ مکانی نیز، سکونتگاههای پیراشهری که هم دارای کمترین موانع طبیعی بر سرراه توسعه فیزیکی بوده و به لحاظ موقعیت قرارگیری در مجاورت راههای دسترسی اصلی بینشهری هستند، کانون جذب جمعیت مهاجر از شهر و روستاها بوده است. همچنین در این گروه از کانونهای پیراشهری، میتوان شاهد بالاترین میزان سرمایههای پنجگانه معیشتی در مقایسه با دیگر سکونتگاهها بود. در خصوص شهر بیرجند نیز اینگونه فضاهای پیراشهری عمدتاً در غرب آن تجمع یافته است.</strong>
معیشت پایدار,سرمایه,تله فضایی فقر,پیراشهر,بیرجند
https://www.jpusd.ir/article_127896.html
https://www.jpusd.ir/article_127896_7c659aabe54c7071dfcc1507d5767832.pdf