تحلیل تطبیقی نابرابری های فضای شهری و پیراشهری مورد: شهر میاندوآب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل فضایی نابرابریهای اقتصادی- اجتماعی و کالبدی سکونتگاه­های غیررسمی و رسمی در شهر میاندوآب پرداخت. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، ماهیت روش آن توصیفی تحلیلی بوده و داده های تحقیق با پیمایش میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) و مطالعات اسنادی کتابخانه­ای بدست آمد. شهر میاندوآب دارای ده محله غیررسمی است که با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای از بین آنها چهار محله (اکبرنژاد، باکری، قجلو غربی و ملت) به عنوان محلات نمونه (گروه آزمایش) انتخاب شدند و چهار محله (کوی سهند، کوی آزادی، کوی فجر،کوی فرهنگیان) از سکونتگاه های رسمی به عنوان محلات (گروه) شاهد انتخاب شدند. با استفاده از فرمول کوکران 215 خانوار به عنوان حجم نمونه خانوارهای محلات غیررسمی به همین تعداد نیز از محلات شاهد و با تناسب تعداد خانوار هر محله نمونه تعیین شد. پاسخگویان تحقیق نیز به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته­ها نشان داد، محلات غیررسمی در همه ابعاد و شاخص­های اقتصادی- اجتماعی و کالبدی تفاوت­های اساسی با ساکنان مناطق رسمی دارند. کمبود درآمد، بیکاری مزمن و بیکاری مطلق، پایین بودن کیفیت زندگی و سطح نازل مشارکت، کمبود مطالعه، فضای آشفته کالبد شهری، عدم استاندارد شاخص­های مسکن و غیره از خصوصیات گریبانگیر سکونتگاه های غیررسمی این شهر است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم زاده، عیسی و صید، مصطفی (1391).تحلیلی بر اسکان غیررسمی و تعیین ضریب تاثیر عامل ها با استفاده از مدل تحلیل مسیر، مورد شناسی: شاطر آباد کرمانشاه، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 16، شماره 41، صص 22-1.
امیر پور، نجف (1388). بررسی اسکان غیر رسمی در شهر میاندوآب. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی تهران.
بهارلوئی، کتایون و زهرا نقدی دورباطی (1386)، بررسی رابطه حاشیه نشینی و جغرافیای پیاده­روها به عنوان یکی از معضلات کلانشهرها، مجموعه مقالات دومین همایش جغرافیا و قرن 21، دانشگاه آزاد نجف آباد، صص 208- 217
پیران، پرویز ( 1373 ). آلونک نشینی در ایران دیدگاه های نظری با نگاهی به شرایط ایران. مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره ی 88-87 .
حاجی یوسفی.حسین (1382). پدیده حاشیه نشینی شهری قبل از انقلاب، مجموعه مقالات حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی،جلد اول، انتشارات دانشگاه علوم و بهزیستی و توانبخشی.
حسین زاده دلیر.کریم (1361). تحقیقی پیرامون حاشیه نشینان تبریز؛ جهاد دانشگاهی تبریز.
حسین زاده دلیر.کریم (1370). حاشیه نشینی درجستجوی معنی ومفهوم،اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 8 و 9
حسین­زاده دلیر، کریم (1370)، حاشیه­نشینی؛ در جستجوی معنای و مفهوم، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 45 -46، صص 64- 68
زالی، نادر و پور فتحی (1391). تحلیل وضعیت اقتصادی، اجتماعی و کالبدی محل ههای حاشیه نشین شهر اهر. مطالعات و پژوهش های شهر و منطقه ای، سال چهارم، شماره 15.
زاهدزاهدانی، سعید و مسعود الماسی (1386)، بررسی تطبیقی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به رفتار بزهکارانه، در میان حاشیه نشینان و غیر حاشیه نشینان (مطالعه موردی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر ایلام)، علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)، شماره 3، صص 25- 74
شکویی.حسین (1388). دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول، انتشارات سمت تهران .
شکوئی، حسین (1379)، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، چاپ چهارم، تهران.
صرافی، مظفر ( 1382). بازنگری ویژگیهای اسکان خود انگیخته در ایران ؛ در جستجوی راهکارهای توانمند سازی ، مجموعه مقالات حاشیه  نشینی و اسکان غیر رسمی، جلد اول، انتشارات دانشگاه علوم و بهزیستی و توانبخشی.
صرافی، مظفر (1380)، ابر مسئله شهری ایران و نقش برنامه­ریزان شهری، فصلنامه معماری و شهرسازی، تهران، شماره 62- 63، صص 45- 50
عابدین درکوش، سعید (1386)، درآمدی به اقتصاد شهری، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ هشتم، تهران،
عظیمی، ناصر (1381)، پویش شهرنشینی و مبانی نظام شهری، نشر نیکا، تهران.
قلی­زاده، سید ابراهیم (1386)، حاشیه­نشینی و امنیت کلانشهر تهران، آفاق امنیت، شماره 8، صص 29- 46
مرکز آمار ایران (1390)، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
هاروی، دیوید ( 1379 ). عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه فرخ حسامیان و دیگران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.
هیراسکار، جی.کی (1376). درآمدی بر مبانی برنامه ریزی شهری، مترجم محمد سلیمانی و احمد رضا یکانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.
Akhter, Ali mohammad and kavita toran, (2004), Migration-slums and urban squatter at www. Yorku.ca/bunchmi/ICEH.
Arnab Chakraborty, BevWilson, SaketSarraf, ArnabJana. (2015). Open data for informal settlements: Toward a user's guide for urban managers and planners. Journal of Urban Management 4(2015)74–91.
Bardhan, R.,Sarkar,S., Jana,A., & Velaga, N.R.(2015). Mumbai slums since independence: evaluating the policy outcomes. Habitat International, 50, 1–11.
Benton- Short, L. and Short, J. R., 2008, Cities and Nature, Rutledge, New York
EL-Shahat M, El Khateeb S. Empowering people in Egyptian informal areas by planning: towards an intelligent model of participatory planning. Planum Th J Urban 2012;1(26):1–19.
Ghada Farouk Hassan, (2012). Regeneration as an approach for the development of informal settlements in Cairo metropolitan, Alexandria Engineering Journal (2012) 51, 229–239.
Jennervik, A., |(2006). "Improving Slum Conditions through Innovative Financing, in, TS-27 Upgrading Informal Settlements: Access to Human Rights and Finace", Munich, Germany, October 8-13, 2006.
Khalifa,  Marwa A. (2015). Evolution of informal settlements upgrading strategies in Egypt: From negligence to participatory development. Ain Shams Engineering Journal (2015) 6, 1151–1159.
Nolan,L.B.(2015). Slum definitions  in urban india: implications for the measurement of health inequalities. Population and Development Review, 41(1), 59–84.
Sims D. (2011). Understanding Cairo: the logic of a city out of control.Cairo: The American University in Cairo Press; 2011.
UN- Habitat (2005), Slums of the word, the face of the urban poverty in the new millennium, available at: http/www. Habitat.org
UNCHSUD (United nations conference on housing and sustainable urban development (2015),   Informal settlements, New York, 31 May 2015
UN-Habitat (2008)."The State of World Cities 2008- 2009: Homogenous Cities."www.Unhanitat.org, 2008/10/28.