تحلیل جمعیت پذیری و روند تحولات اقتصادی- اجتماعی روستاهای پیراشهری در شهرستان ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف این مقاله تحلیل علل جمعیت پذیری و روند تحولات اقتصادی اجتماعی در روستاهای پیراشهری ارومیه است.نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و براساس روش و ماهیت ازنوع توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری دادهها باروش کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته، جامعه آماری سرپرستان خانواردو روستاشامل6778خانوار ساکن بوده که براساس فرمول کوکران 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند نمونه گیری به صورت تصادفی ساده وروایی و پایایی پرسشنامه بر اساس الفای کرونباخ(.832) است.تحلیل داده ها با استفاده ازنرم افزارهایSPSS ،Excel و GIS انجام گرفته است.نتایج تحقیق نشان می­دهد که از 16 عامل مطرح شده،اولین و مهم ترین عامل در زمینه جمعیت پذیری عامل قیمت پایین زمین با میانگین(3.99) و دومین عامل مهاجرت اقوام و آشنایانو تبعیت از آنها با میانگین (3.90) و سومین عامل، پایین بودن هزینه های زندگی نسبت به شهر ارومیه با میانگین(3.86)است. در زمینه عوامل اجتماعی ورود و مهاجرت افراد غیر بومی با میانگین (3.77)مهمترین عامل، و در زمینه عوامل اقتصادی عامل تغییر شیوه فعالیت از بخش کشاورزی به بخش غیرکشاورزی با میانگین(4.1)مهمترین عامل است.نتایج نشان دهنده تحولات اساسی در بخشهای مختلف(زمینهای زراعی و مسکونی)بوده ونتیجه این تحولات اثرات منفی برهویت و جامعه روستایی  داشته است.

کلیدواژه‌ها


افراخته،حسن و همکاران(1394) پیوندهای کلانشهری و تحولات کالبدی- فضایی روستاهای پیرامون مطالعه موردی: دهستان محمدآباد کرج، فصلنامه مسکن و محیط،شماره150
اکبرپور سراسکانرود، م.، و نجفی، ا، (1389)مفهوم توسعة پایدار در محیطهای روستایی حوزة کلانشهرها )مطالعه موردی: کلانشهر تهران،مجله مسکن و محیط روستا،شماره29
جمعه پور، محمود، طهماسبی تهرانی، شهرزاد، ( 1392 )، تبیین میزان زیس تپذیری و کیفیت زندگی در روستاهای پیرامون شهری، فصل نامه برنامه ریزی کالبدی- فضایی،دوره اول، شماره سوم،تهران.
حاجی نژاد ،علی و همکاران(1395)،تحلیل روند تغییرات و تحولات روستاهای دهستان دلفارد با تاکید بر شهر جیرفت،فصلنامه پژوهش های روستایی،دوره 7،شماره7
رضوانی، محمدرضا، (1381)، تحلیل الگوهای روابط و مناسبات شهر و روستا در نواحی روستایی اطراف تهران ، فصلنامه . - پژوهش های جغرافیایی، سال سی و چهارم، شماره 43 .
سالنامه آماری استان آذربایجان غربی(1395)
سجاسی قیداری،حمدالله و آیدا صدرالسادات (1394)، شناسایی عوامل موثر برتغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری کلانشهر مشهد،مجله پژوهش های روستایی،شماره4
سیدی، م (1383)تحلیل مشکلات مکانی ر فضایی مراکز جمعیتی (روستا و شهر)حاشیه شهرمشهد با تاکید بر رویکرد مدیریتی (رساله دکتری منتشر نشده) دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
قاسمی،مریم و همکاران(1396)، بررسی تطبیقی کیفیت زندگی روستائیان مهاجر به روستاهای پیراشهری (مطالعۀ موردی دهستان تبادکان شهرستان مشهد)،مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای،شماره 28
شریفی و همکاران(1394) تحلیل علل جمعیت پذیری  روستاهای حریم مادر شهرها با استفاده از مدل تحلیل عاملی (قلعه خیابان مشهد)، مجلّه پژوهش و برنامه ریزی روستایی،سال4،شماره9
صالحی بابامیری،چیا و همکاران(1395) تحلیل روند تحوّلات ساختار اجتماعی فرهنگی روستاهای پیراشهری (مطالعه موردی: شهر سقز استان کردستان)، مجلّة پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال 5، شماره4
صرافی،مظفر(1377)مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه ا ی تهران: سازمان برنامه و بودجه
ضیاء توانا، م.؛ و قادرمزی، ح (1388) تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری در فرایندخزش شهری، روستاهای نایسرر و حسن آباد،فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی
طاهرخانی و همکاران(1382)درتحقیق روابط متقابل شهر و روستا و نقش آن در تغییرات اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی نواحی روستایی شهرستان هریس، رشد آموزش جغرافیا :   1382 , دوره  19 , شماره  97
ظاهری، محمد، و  رحیمی پور،بهاره(1392)، بررسی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کارکردی سکونتگاههای روستایی (حوزه نفوذ کلان شهرها (مطالعه موردی: روستاهای بیرق، هروی، حاج عبدال و دیزج لیلی خانی واقع در دره لیقوان استان آذربایجان شرقی،فصلنامه مسکن و روستا،شماره146،تابستان1393
کاظمیان شیروان،غلامرضا و همکاران(1396)،یررسی اسقترار خرده نظام مدیریت مناطق پیراشهری(منطقه22 تهران)،فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری،شماره5
مهدوی وفا، ح(1386)نقش تهران بر سازمان فضایی لواسان و شریف آباد )رسالة دکتری منتشر نشده(. دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
Afrakhteh, H., & Hajipour, M. (1392/2013). Urban sprawl and its implications on sustainable rural development. Quarterly Journal of Geography, 11(39), 158-185. [In Persian]
-Amoateng, P., Cobbinah, P. B., & Owusu-Adade, K. (2013). Managing physical development in peri-urban areas of Kumasi, Ghana: A case of Abuakwa. Journal of Urban and Environmental Engineering (JUEE), 7(1).
-Buxton, Michael., Alvarez, Amaya., Andrew Butt, Stephen Farrell and Danny O’Neill(2008)Planning Sustainable Futures for Melbourne Peri-urban Region, RMIT University, Melbourne.
Chen, X.W.( 2002) Using remote sensing and GIS to analyze land cover change and its impacts on regional sustainable development. International Journal of Remote Sensing, 23, pp. 107-124.
Labriandis,L(2004).The future of europs rural peripheries:the role of entrepreneurship in responding to employment problems and social marginalistion aldershot:ashgate publication.
. -Likert,R(1932).A technique for the measurement of attiudes.Aechives of psychology.
-Liu, Yansui; Zhichao, Hu; Yuheng, Li.( 2014) Process and cause of urban–rural development transformation in the Bohai Rim Region, China. Journal of Geographical Sciences, 24 (6), pp 1147-1160.
-Narain, V., & Nischal, S. (2007). The periurban interface in Shahpur Khurd and Karnera, India Environment and Urbanization, 19(1), 261-273.
Piorr, Annette; Ravetz, Joe & Tosics, Ivan (2011) Peri-urbanisation in Europe Towards EuropeanPolicies to Sustain Urban-Rural Futures, A Synthesis Report, University of Copenhagen, Academic Books Life Sciences, Copenhagen, ISBN: 978-87-7903-534-8
-Sievert, Thomas(2003), Cities without Cities: An Interpretation of the Zwischenstadt, Publisher: Spon Press. Place of publication: New York. Publication year: 2003. Pagenumber: iii.
-Wirth,L(1938).urbanism as way of life American journal.of physiology.
-Woods,M(2011)Rural geography (processes,reactions,and experiences of rural refom).Teheran university.