بازتاب گسترش خانه های دوم در فضاهای پیراشهری استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، ایران

2 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، ایران

چکیده

ویلاسازی در روستاهای استان مازندران در دهه‌ی اخیر با شدت زیادی شروع و پیامدهای منفی را در لایه‌های مختلف فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فیزیکی به همراه داشته است. در این مقاله، ضمن بررسی این آسیب‌ها به کمک پرسشنامه توسط دهیاران، اعضای شورای روستا، کارشناسان و مشاورین طرح‌های هادی، نظرات نخبگان جامعه با مدل تاپسیس مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نوع تحقیق از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. یافته‌ها نشان داد در مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی به ترتیب شاخص‌های بالا رفتن درآمد دلالان و بورس بازان ارضی، تعارضات فرهنگی میان روستائیان و صاحبان ویلا و تغییر شکل معماری بومی خانه‌های روستایی در جایگاه نخست قرار دارد. همچنین از نظر شدت بحران، ویلاسازی به سه منطقه بحرانی تخریب شدید، در حال تخریب و شروع تخریب دسته بندی شده و راهبردهای مختلف اقتصادی، اجتماعی فرهنگی، کالبدی- فیزیکی و همچنین اولویت‌بندی اجرای این راهبردها در هرکدام از این مناطق ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


اصغری زمانی، اکبر، شاهرخ زادولی خواجه، فاطمه زادولی و پیام علی بخشی‌زاده(1392)، ارزیابی میزان تغییرات کاربری اراضی در روستاهای الحاقی به کلان‌شهر تبریز طی دوره‌ی زمانی 1391-1381 (نمونه موردی: آخماقیه)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال دوم، شماره هفتم، صص35-48.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران، 1393، طرح هادی روستای پلور.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران، 1393،طرح هادی روستای سالده علیا.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مازندران،1392، طرح هادی روستای درویش‌آباد.  
تقدیسی، احمد و فرخنده سپهوند(1394)، تغییرات محیطی- کالبدی گردشگری خانه‌های دوم در نواحی روستایی با رویکرد پایداری(مطالعه موردی: بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات)، جغرافیا و پایداری محیط، شماره 14، صص 41-29.
تقوایی، مسعود و محمدحسین سرایی،1385، گسترش افقی شهر و ظرفیت‌های موجود زمین(مورد: شهر یزد)، پژوهش­های جغرافیایی، شماره55، 152-133.
دادورخانی، فضیله ، حمید زمانی ،مجتبی قدیری معصوم و اسماعیل عاشری . 1392، نقش گردشگری خانه‌های دوم در تغییرات کالبدی- فیزیکی نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان برقان شهرستان ساوجبلاغ)، پژوهش‌های روستایی، دوره 4، شماره 2، تابستان 91، صص 299-277.
رحمانی، بیژن و پروین خدادادی(1391)، ارزیابی پیامدهای گسترش خانه‌های دوم گردشگری بر ساختار روستاها (مطالعه موردی: روستاهای ییلاقی جواهرده رامسر)، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دوره 1، شماره 3، صص 21-48.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و داوود مهدوی،1385، راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 2، 1-30.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، احدالله فتاحی و مجتبی حاجی پور،1390، ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان دلفان)، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره دوم، 69-94.
طالشی، مصطفی و مصطفی امیر فخریان،1390، ناپایداری سکونتگاه‌ها روستایی و آینده حاشیه‌نشینی در خراسان رضوی، جغرافیا، دوره جدید، سال نهم، شماره 29، 83-107
عنابستانی، علی‌اکبر(1388) بررسی آثار کالبدی خانه‌های دوم بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی: مطالعه موردی روستاهای ییلاقی شهر مشهد، فصلنامه روستا و توسعه، سال 12، شماره 4، صص 149-166.
فیروزنیا، قدیر، عبدالرضا افتخاری و محبوبه ولی‌کانی،1391، پیامدهای گسترش ویلا سازی (خانه دوم) در دهستان تارود شهرستان دماوند، انجمن جغرافیا، شماره 31، 126-149.
یاری حصاری، ارسطو، سیدعلی بدری، مهدی پورطاهری و حسنعلی فرجی سبک‌بار،1390، سنجش و ارزیابی پایداری حوزه روستایی کلان‌شهر تهران، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره چهارم، 89-122.
Augustyn, M. 1998. National Strategies for Rural Tourism Development and Sustainability: The Polish Experience. Journal of Sustainable Tourism, Vol 6, No 3.
Farstad Maja and Rye, Fredrik,Johan., 2013, Second home owners, locals and their
perspectives on rural development; Journal of Rural Studies 30 .
Hall, Derek., Kirkpatrick, Irene and Mitchell., 2005, Morag; Rural tourism and sustainable
Business; Printed and bound in Great Britain by the Cromwell Press.
Pigram, J. and Jenkins, J.M .1999. Outdoor recreation management, first publication, routladge, London and new york.
Roberts, Lesley, and Hall, Derek., 2001,Rural tourism and recreation; principles to
practice ,CABI publhshing.
Strandell, Anna and Hall, C, Michael., 2015; Impact of the residential environment on
second home use in Finland – Testing the compensation hypothesis; Land scape and urban
planning13.
UK Department for Regional Development (DRD).(2003) Northern Ireland Regional Development
UK Department for Regional Development (DRD).(2008) Northern Ireland Regional Development
UK Department for Regional Development (DRD).(2013) Northern Ireland Regional Development Strategy 2035. From: www.drdni.gov.uk/RDS2035. Accessed on 18 Nov