تحلیل اثرات شهر زابل بر کانون پیراشهری بنجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

شناخت اثرات اقتصادی و اجتماعی حاکم بر روابط و مناسبات بین شهر و مناطق پیراشهری، دارای اهمیت نظری و کاربردی است. تحولات مناطق پیراشهری وابسته به مجموعه عوامل و نیروهای درونی و بیرونی است که به نوعی همه آن­ها از تعامل و ارتباط عرصه­های سکونتگاه­های مناطق پیراشهری و شهر با یکدیگر ناشی می­شود. مقاله حاضر نیز با هدف شناخت تأثیرات اقتصادی و اجتماعی شهر زابل بر منطقه پیراشهری بنجار انجام شده است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده­های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی- میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdani استفاده شده است. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که تأثیرات شهر زابل بر توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه پیراشهری بنجار دارای رابطه معناداری در سطح 05/0=P است. همچنین نتایج آزمون کای اسکویر با توجه به سطح معناداری به دست آمده ۰۰۰/۰، نشان از ارتباط معنادار و مثبت بین این دو متغیر (تأثیر اقتصادی و اجتماعی شهر مرکزی (زابل) و منطقه پیراشهری (بنجار) است. نتایج خروجی سیستم استنتاج فازی در نرم افزار متلب با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد که بعد اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با مقدار نافازی نهایی (65/0) و (60/0) در سطح متوسط قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


افراخته، حسن، برزگر، صادق. سلیمانی مقدم، هادی. 1389. نقش شهرهای کوچک در توسعه ناحیهای مطالعه موردی: شهر زبرآب، فصلنامه جغرافیایی چشمانداز زاگرس، سال دوم. شماره ۳. 5-23.
خسروی، سیدمحمدرضا، شمس، مجید، ذاکرحقیقی، کیانوش. 1396. مطالعه تطبیقی قاعده رتبه اندازه و مدل دیفرانسیل شهری در نظام سلسله مراتبی شهری استان همدان با تاکید بر نقش شهرهای کوچک، نشریه: برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره ۷، شماره ۲۸، 80-65.
داگلاس، مایک. 1388. استراتژی ایجاد شبکه منطقهای، به منظور تقویت پیوندهای میان شهر و روستا، مترجم: سوسن چاره جو. فصلنامه کتاب و ماه علوم اجتماعی، شماره ۲۰. تهران. 86-95.
رضوانی، علی اصغر. ۱۳۸۱. رابطه شهر و روستا، تهران: نشر ماکان.
سرابی، محمد حسین. پورمحمد، اسماعیل. ۱۳۹۱. ارزیابی کنش متقابل حوزههای نفوذ شهری در شبکه شهری استان آذربایجان شرقی (با استفاده از مدل جاذبه و روش تحلیل جریانها)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال ۲۷. شماره دوم. شماره پیاپی ۱۰۵. 18100-18120.
سرایی، محمدحسین، اسکندری ثانی، محمد. ۱۳۸۶. تبدیل روستاهای بزرگ به شهرهای کوچک و نقش آن در تعادل بخشی ناحیه­ای (مورد: ریوش شهرستان کاشمر)، جغرافیا و توسعه، شماره ۱۰، 165-188.
کرمی، تاج­الدین، زنگانه، احمد، میرزازاده، حجت .1398. فضاهای پیراشهری و جمعیت پذیری حوضه آبریز ارومیه، مجله توسعه فضاهای پیراشهری، دوره ۱، شماره ۱، 1-8.
کریمی، بهرام. بدری، سید علی. سلمانی، محمد. قدیری معصوم، مجتبی. ۱۳۹۱. ارزیابی تاثیر ارتقای روستاها به شهر در توسعه مناطق کوهستانی از دیدگاه مردم محلی (مطالعه موردی: بخش دیلمان، شهرستان سیاهکل)، فصلنامه پژوهش‌هایی روستایی، سال سوم. شماره ۳. 1-31.
مکانیکی، جواد، پیراهش، نیره­سادات، وفائی­فرد، مهدی. 1398. شهرهای کوچک و توسعه پایدار سکونتگاه­های پیرامونی مورد: شهر خوسف، مجله توسعه فضاهای پیراشهری، دوره 1، شماره 1، 19-28.
میکانیکی، جواد. سرزهی، زهرا. اسکندری ثانی، محمد. ۱۳۹۵. کارکرد فضایی شهرهای کوچک در ارتباط با روستاهای پیرامون مورد: سربیشه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال پنجم. شماره 15. 43-60.
نظریان، اصغر. ۱۳۷۶. جایگاهشهرهایکوچکدرساماندهیفضایی (زنجان)، معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران.
نیک‌سرشت، مهدی، دادورخانی، فضیله، رستمی، شاه­بختی، شوهانی­نژاد، معصومه. ۱۳۹۱. تحلیل کارکرد شهرهای کوچک در توسعه روستاهای پیرامونی (نمونه موردی: شهر سرابله شهرستان شیروان چرداول)، نشریه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره ۲، شماره ۷، 64-55.
Amoateng, P., Cobbinah, P. B., & Owusu- Adade, K. 2013. Managing physical development in peri-urban areas of Kumasi, Ghana: A case of Abuakwa. Journal of Urban and Environmental Engineering (JUEE), 7(1).
Gonzalez-Garcia, Sara, Rocío Manteiga, Maria Teresa Moreira and Gumersindo Feijoo, 2018. Assessing the Sustainability of Spanish Cities Considering Environmental and Socio-Economic Indicators, Journal of Cleaner Production, Vol. 178
Harvey D. 1982. The limits to capital”. Oxford.
Harvey D. 1985. The urbanisation of capital. Baltimore.
Harvey D. 1989. From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban. Governance in late capitalism. Geogr Ann Ser B, Hum Geogr 71(1):3–37.
-Harvey D. (2006). Neoliberalism as creative destruction. Geogr Ann Ser B 88(2):145–158.
-Piorr, Annette, Joe Ravetz and Ivan Tosics .2012, Towards European Policies to Sustain Urban-Rural Futures, Forest & Landscape, University of Copenhagen – LIFE Coordinator of PLURE, p. 5.
Simon, D, McGregor, D, & Nsiah-Gyabaah, K, 2004, the changing urban-rural interfaceOf African cities: definitional issues and an application to Kumasi, Environment andUrbanization, 16 (2), 235-248.
Wilson, R. 2015. Indigenous land management in urban and peri-urban landscapes. Hons thesis. Universit.