آمایش شهری با رویکرد پدافند غیر عامل در شهر زاهدان و مناطق پیرامونی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

از موضوعات حائز اهمیت که می‌بایست در بحث پدافند غیرعامل و مدیریت بحران رعایت شود موضوع آمایش شهری برای مکان‌یابی کاربری‌ها به‌ویژه کاربری‌های آسیب‌پذیر در مناطق شهری و پیرامون می­باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی آمایش شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر زاهدان و مناطق پیرامونی آن می­باشد. روش پژوهش حاضر، تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای، اسنادی و میدانی است. در مراحل انجام تحقیق،از نرم‌افزار Expert choice و GIS، الکتره فازی استفاده شد. همچنین قابل‌ذکر است شاخص­های تحقیق شامل: سازگاری، آسایش، مطلوبیت کاربری­ها، سلامتی، استانداردهای ایمنی می­باشند. نتایج نشان داد،جانمایی کاربری‌های آسیب­پذیر در وضعیت فعلی، در شرایط مناسبی قرار ندارد، به شکلی که در مناطق پیرامونی تنها 16/0 از محدوده سکونتگاه­های روستایی (همت­آباد، دایی­آباد، مجتمع گاوداری) در اولویت دوم (اراضی با آسیب­پذیری کم) قرار داشته و وضعیت مکانی کاربری آن‌ها در شرایط موجود نسبتاً مناسب ارزیابی‌شده است. همچنین تنها 12 درصد از محدوده شهر زاهدان در اولویت اول قرار داشته و وضعیت مکانی کاربری آن‌ها در شرایط موجود مناسب ارزیابی‌شده است. اراضی با آسیب‌پذیری کم  با 26 درصد در ( اولویت دوم)، و آسیب‌پذیری متوسط که بیشترین سهم را به خود اختصاص داده حدود 33 درصد می‌باشد، و کاربری‌های آسیب‌پذیری که در بدترین شرایط مکانی (اولویت پنجم) قرار دارند، تنها 7 درصد، که در کل شرایط بسیار مطلوبی را نشان نمی‌دهد. در ادامه نیز به‌منظور مقایسه­بین مناطق پیرامونی (همت­آباد، دایی­آباد و مجتمع گاوداری) از مدل الکتره فازی استفاده گردیده شد. نتایج نشان داد، میزان کاربری­های آسیب­پذیر در مناطق پیرامون موردمطالعه شبیه هم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پوری رحیم، علی‌اکبر.1393. پدافند غیرعامل: راهبردی در دفاع سرزمینی (نوآوری در حوزه دانش جغرافیای نظامی)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره 25، شماره 1، صص 37-50
دلیر زاده، حسین. ملکی،کیومرث، شفاعتی، آرزو. حیدری فر، محمدرئوف. 1391.  پدافند غیرعامل و توسعه پایدار شهری با تأکید بر کاربری‌های تهدید پذیر کلانشهر تبریز از منظر جنگ، جغرافیا و پایداری محیط، شماره 5 : صص 1-24
حافظ‌نیا، محمدرضا. صفوی؛ سیدیحیی، مطوف؛ شریف، جلالی، غلامرضا. 1399. طراحی الگوی نظری آمایش سرزمین با اعمال اصول پدافند غیرعامل، مجله سیاست دفاعی، مقاله 1، دوره 18، شماره 69، صص 9-46.
حسینی، سید رسول. امیری، عبدالله. یاری، سجاد. 1395. رویکرد پدافند غیرعامل در مناطق حاشیه­نشین شهری با تأکید بر توسعه مناطق شهری. کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار.
سیاه سر، زهرا. هومن، مهسا،  پیوند، مصطفی و گنجعلی، نسیبه. 1392. پدافند غیرعامل و آمایش سرزمینی، همایش ملی پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی، جزیره قشم.صص23.
عزیزی، محمدمهدی و  برنافر، مهدی . 1391. فرایند مطلوب برنامه‌ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی- پژوهشی، شماره 1 : صص9-22
کرمی، تاج­الدین. زنگانه، احمد و میرزازاده، حجت. 1398. فضا­های پیراشهری و جمعیت­پذیری حوضه آبریز ارومیه. توسعه فضا­های پیراشهری، سال اول. شماره اول. صص 1-8.
مظاهری، مصطفی. 1398.  نقش آمایش سرزمین در تحکیم دفاعی-امنیتی منطقه‌ای با تأکید بر محیط پیرامونی ایران، چهاردهمین کنگره انجمن جغرافیایی ایران، تهران.  صص 23-31
ملکی، کیومرث. برندکام، فرهاد. شفاعتی، آرزو. 1390. ضرورت توجه به پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری راهبردی در کاهش آثار حملات خارجی، سومین همایش ملی پدافند غیرعامل، 7 و 8 اردیبهشت، دانشگاه ایلام.صص31-45
یحیی‌پور، محمدصادق و  موغلی، مرضیه.  1395. آمایش و مکان‌یابی ازنظر پدافند غیرعامل، انتشارات فقه ‌الصادق، تهران. صص  13-25
Ashworth, G.1987. Urban From and Defense Functions of Cities, In Michael Bremond and Raymond Riley (Ed), the Geography of Defense, London & Sydney, Croon Helm.PP:31-54
Bostock, F; Jones, G. 1989. Planning and Power in Iran: Ebtehaj and Economic Development under the shah. Frank Cass.PP:52-67
Edwards, E. 2010.  Civil war. Journal of Economic literatureVol. 48. No. 1. PP: 3-57.
Ekret. G. Yang, T. Freed, H.2002. Energy combine in Go¨ teborg, Honors Thesis in Environment Science, Department of Physical Resource Theory, Chalmers University of - Technology, Go¨ teborg, Sweden.PP:54-68
Harvey D. 1973. “Social justice and the city. London”. PP: 32
Harvey D .1982. “The limits to capital”. Oxford.PP:54
Harvey D .1985. “The urbanisation of capita”l. Baltimore. PP: 4-54
Harvey D .1989. “From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban.governance in late capitalism”. Geogr Ann Ser B, Hum Geogr Vol. 71. No.1.PP:3–37.
Harvey D .2006. “Neoliberalism as creative destruction”. Geogr Ann Ser B 88(2). PP: 145– 158.
Marssell, O.2005. The Tomato Gene Pti1 Encodes a Serine/ Threonine Kinase that is phosphorylated by Pto and is Involved in the Hypersensitive Response, Cell, Vol. 83. No. 6.  PP. 925-935.
Millazzo, M. Maschio, G. 2013. Resilience of Cities to Terrorist and other Threats, NATO Science for Peace and Security Series C: Environmental Security, Risk Evaluation of Terrorist Attacks against Chemical Facilities and Transport Systems in Urban Areas, ISSN: 1874-6519, PP: 37-53.
Rashed, K and Weeks, J. 2011. Assessing vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas”, International Journal of Geographic Information Science Vol. 17, No. 6. PP: 547-576.
Spilerman, S.2005.  Structural characteristics of cities and severity of racial disorders. American sociological review. Vol. 41. Seattle.
United Nation. 2008. "Spatial Planning" Printed at United Nations, Geneva, Switzerland. PP: 56.
Liangfeng, Z .and ET al.2002. Risk Analysis of Geo-hazard based on GIS-Technique, Geographical Sciences, Vol. 12, No. 3. PP.371-3