پایش تحولات کاربری اراضی در نواحی پیراشهری بیرجند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه مهم‌ترین مسئله‌ای که شهرهای ایران با آن مواجه هستند، تغییرات وسیع کاربری اراضی کشاورزی فضاهای پیراشهری است. اثرات تغییرات کاربری اراضی کشاورزی ازجمله رواج سرمایه‌داری نامولد و بورسی شدن زمین در اطراف شهرها، بالأخص مراکز استان‌ها مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی میزان تحولات ۱۵ سال اخیر تغییرات کاربری اراضی پیراشهر بیرجند در استان خراسان جنوبی می‌پردازد. داده‌های تحقیق به ۲ روش اسنادی و روش میدانی جمع‌آوری‌شده است. در بخش مطالعات اسنادی از تصاویر مربوط به ماهواره لندست سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS)، در سطح تصحیحات LIT و در بخش مطالعات میدانی از پرسشنامه و مصاحبه استفاده‌شده است. جامعه آماری شامل اعضای شوراهای اسلامی و دهیاران محدوده موردمطالعه است. پرسشنامه­ها درمیان ۶۰ نفر توزیع و تکمیل‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نخست وسعت اراضی دارای تغییر کاربری در سال‌های موردمطالعه از حدود 24 هکتار در سال 1383 به حدود 177 هکتار در سال 1399 رسیده است بعلاوه بیشترین افزایش تبدیل اراضی پیراشهری بیرجند به کاربری مسکونی در قسمت شمالی بوده است و درنهایت این تحقیق نشان داد که تأمین مسکن و ساخت‌وساز غیررسمی مهم‌ترین دلایل مهاجرت به پیراشهر بیرجند و افزایش سطح پیراشهری در این شهر بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


زیاری، کرامت الله. 1400. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
تقوایی، مسعود و سرایی. محمدحسین.۱۳۸۵. گسترش افقی شهر و ظرفیت‌های موجود زمین (مورد: شهر یزد). فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی. شماره 55. صص 152-133.
شفیعی، محمد.۱۳۸۴. کاربرد فناوری سنجش‌ازدور در ارزیابی و مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی دشت قزوین. همایش ژئوماتیک 84. تهران.
شیعه، اسماعیل.۱۳9۱. مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
عباسی، داوود. ۱۳۸۷. بررسی مهاجرت روستا به شهر در ایران در دهه ۸۵-1375. گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی پژوهشکده آمار.
عسگری، رحیم.۱۳۹1. ارزیابی سلامت اگرواکوسیستم­های منطقه بیرجند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، به راهنمایی سهراب محمودی و علیرضا کوچکی. استاد مشاور عبدالمجید مهدوی دامغانی. دانشگاه بیرجند. دانشکده کشاورزی.
قنبری شیرسوار، علی.۱۳۹۷. بررسی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در کشور. اداره پژوهش‌های سیاسی. معاونت سیاسی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
هاشمی، فضل‌الله.۱۳۷۰. حفظ زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها در طرح‌ریزی کالبدی. نشریه آبادی. شماره 3. صص 45-42.
Beinat, E, P. 1997. landuse planning and Sustainable development. Research Memorandum.Veije University.Amsterda.PP.1:14.
Briassoulis, H. 2000. Factors Influencing Land-use and Land-cover change. Land use, Land cover and soil sciences-Vol1, www.eolss.net/sample-chapters/c19/E1-05-01-03.pdf.p7.
Chapin,F.S,Kaiser,E. J.1978.Urban Land Use Planning.Illinois Univercity Press.
Eppler, U. Fritsche, R. Laaks, S. 2015. Urban-Rural Linkages and Global Sustainable Land Use.Berlin, Globalands.
Gao, P, Niu, X. Wang, Bing. Zheng, Y. 2015. Land use Changes and its Driving Forces in Hilly Ecological Restoration Area based on GIS and RS of Northern China. Scientific Reports 5. Article number: 11038.p6.
Hawley, A. 1960. Human ecology: A theory of Community structure. New York: Ronald Pres PP.44:474
Holling,C.S. Goldberg, M. A.1971. Ecology and Planning. Journal of the AmericanInstitute of Planners. 37 (4).pp 221-30.
Kaiser, E. J, Godschalk, D.R, Chapin F. S.1995. Urban land use planning. (4th ed).Urbana: University of Illinois press.
Lee, L. 1979. Factors Affecting Land Use Change at the Urban-Rural Fringe. Growth and Change. Vol. 10, No. 4, PP. 25-31.
Liu, J.Z. Xu X. Kuang W. Zhou W. Zhang S. Li,R. Y. Yu D. Wu S. Jiang, N.2010, Spatial Patterns and Driving Forces of Land use Change in China during the Early 21st Century. Journal of Geographical Sciences. Vol. 20. Issue 4. PP. 483-494.
Ortolano, L. 1984. Environmental planning and Decision making. New York: John Wiley & Sons.pp.125:234.
RIKS BV. 2008. Assessment and Scenarios of Land use Change in Europe use Change in Europe. Netherlands. Research Institute for Knowledge Systems.
Susslind, L. Cruikshank,J.1987.Breaking the Impasses: Consensual approaches toresolving Public disputes. New York:Basic Books.pp.121:276
World Bank.1992. World development report:Development and environment. World BankWashington D.C.PP.322.
Zhihui, L, Xiangzheng, D, Fang,Y.Cuiyuanm Y. 2015. Analysis of Climate and Land Use Changes Impacts on Land Degradation in the North China Plain. Advances in Meteorology. Article ID 976370. p9.