نقش شهرهای کوچک در پایداری سکونتگاه‌های پیرامونی نیکشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

امروزه برنامه­ریزان شهری و منطقه­ای، شهرهای کوچک را راهبردی مهم جهت تعادل بخشی و توسعه منطقه­ای می­دانند. شهرهای کوچک همراه با محیط پیرامونی خود دارای قابلیت­ها و موانع و تنگناهایی جهت تحقق توسعه و توسعه پایدار هستند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش شهرهای کوچک در پایداری سکونتگاه­های پیرامونی نیکشهر می­باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده‌های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم­افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdani بهره گرفته شد. نتایج آزمون تی تک نمونه­ای، در شاخص­های مطرح‌شده در ابعاد (اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی)، با توجه به میانگین­های به‌دست‌آمده پایین­تر از حد متوسط عدد (3)، نشان داد، نقش شهر نیکشهر در روستاهای پیراشهری پایین می­باشد. اما در بعد اجتماعی، این تأثیر مثبت و معنادار می­باشد. نتایج اولویت‏بندی روستاهای پیراشهری با توجه تأثیر شهر نیکشهر بر ابعاد پایداری با استفاده از فازی ممدانی نشان داد روستای تهرک با امتیاز (70/0)، سطح متوسط، روستای زهک با امتیاز (56/0)، سطح کم و درنهایت روستای خیرآباد با امتیاز (78/0)، در سطح زیاد قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیم­زاده، عیسی، طیبی، نجمه، شفیعی، یوسف. 1391. تحلیلی کارکردی از نقش اقتصادی شهرهای کوچک در توسعه روستایی مطالعه موردی، زاهدشهر در بخش شیبکوه فسا. جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی. دوره 23. شماره 2. صص 151-172.
استانداری سیستان و بلوچستان. 1400. سالنامه استانداری سیستان و بلوچستان.
اسمعیلی، فضل‌الله. 1400. تحلیل تعادل فضایی در توزیع جمعیت روستایی در شهرهای کوچک استان گلستان (مطالعه‌موردی: شهرکلاله). فصلنامه آینده­پژوهی شهری. دوره 1. شماره 2. صص 106-120.
افراخته، حسن، برزگر، صادق و سلیمانی­مقدم، هادی. 1389. نقش شهرهای کوچک در توسعه ناحیهای (مطالعه موردی شهر زیرآب). نشریه فصل‌نامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس. دوره 2. شماره 3. صص 5-23.
بگلری، زهرا؛ جلیلیان، مراد و عزیزی، زهرا. 1395.ارزیابی جایگاه شهرهای کوچک در توسعه ناحیهای: مطالعه موردی شهر سرپل ذهاب. پنجمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی. تهران.
حسینی، سیده زهرا، سعیدی رضوانی، نوید. 1395. نقش شهرهای کوچک در توسعه روستایی نمونه موردی (شهر محمدیه و روستاهای حوزه نفوذ)، چهارمین کنفرانس علمی پژوهشی افق­های نوین در علوم جغرافیا و برنامه­ریزی معماری و شهرسازی ایران. تهران.
روستایی، شهریور، باقری، محمد. 1389. بررسی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه منطقه‌ای (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان رزن). فصل‌نامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس. دوره 2. شماره 4. صص 5-21.
رهسپار میعادی، سید محمود، پورفیکویی، سید علی؛ آمار، تیمور و معتمدی مهر، اکبر. 1401. نقش پیوندهای روستا شهری بر توسعه روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت (مطالعه موردی روستاهای پیرامونی شهر رشت). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی. دوره 17. شماره 2. صص 491-499.
رئیسی، محمدکریم، حافظ رضازاده، معصومه، کریمیان­بستانی، مریم. 1401. تحلیلی بر نقش کارکردی شهرهای کوچک در برخورداری از ابعاد پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: اسپکه و بنت در شهرستان نیکشهر). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی, دوره 17، شماره 3. صص 843-855.
سجادی، سعید، کریم زاده، حسین. 1400. نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها (مطالعه موردی: روستاهای بخش اورامان). راهبردهای توسعه روستایی. دوره 8. شماره 3. صص 285-302.
عزیزی، زهرا، شمس، مجید. 1399. تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله‌مراتب شهری استان کرمانشاه (نمونه موردی: شهر سرپل ذهاب). آمایش محیط. دوره 13. شماره 48. صص 199-221.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ طالشی، مصطفی و فرجی دارابخانی، محمد. 1394. استقرار متوازن و توسعه نامتوازن: تحلیلی بر نظام شهری غرب کلان منطقه زاگرس با تأکید بر ناپایداری و ناکارآمدی شهرهای کوچک. نشریه جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی). دوره 5. شماره 16. صص 55-72.
میکانیکی، جواد، پیراهش، نیره سادات، وفائی فرد، مهدی. 1398. شهرهای کوچک و توسعه پایدار سکونتگاه‌های پیرامونی مورد: شهرخوسف. مجله توسعه فضاهای پیراشهری. دوره 1. شماره 1. صص 19-28.
میکانیکی، جواد، سرزهی، زهرا، اسکندری ثانی، محمد. 1395. کارکرد فضایی شهرهای کوچک در ارتباط با روستاهای پیرامون مورد: شهر سربیشه. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 5. شماره 15. صص 43-60.
نصیری مقدم، منوچهر، آمار، تیمور، رضائی، پرویز. 1401. بررسی نقش وکارکرد شهرهای کوچک در سهولت خدمات‌رسانی به نواحی روستایی شهرستان رودبار. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی. دوره 3. شماره 2. صص 89-102.
Adam, S, Patrycja, S-I. 2020. Socio-economic development of small towns in the Polish Cittaslow Network, A case study, Cities, 103, 203-224.
Barbara, C, Paolo, V, Michele, Z. 2020. Performance-based spatial monitoring. An interpretative model for long-term shrinking medium-small Italian towns, Sustainable Cities and Society, 53, 1-16.
Blowers, A. 2013. Planning for a sustainable environment. Routledge.
Clayton, B. Dent, D, Dubois. D, 2005. Rural Planning in Developing   Countries, Earthscan Publication Ltd London.
Ghiurca, A.A., Lamasanu, A., Mihai, F.C. 2012. Rural-urban relations in the context of sustainable development. Case Study: Cuejdiu Valley Basin, Neamt County, Lucrări Ştiinţifice, vol, 55: 321-331.
Liu, T., Chang, H. 2015. Is urbanization narrowing the urban-rural income gap? A crossregional study of China, Habitat International, 49: 18-96.
Peou, C. 2016. Negotiating rural-urban transformation and life course fluidity: Rural young people and urban sojourn in contemporary Cambodia, Journal of Rural Studies, 44(2), 111-196.
Zhang, H., Xie, T. 2023, A key to urban economic growth or an unnecessary burden? Opening airports in small and medium-sized cities, Cities, Volume 133, February 2023, Article number 104105
Zhu, Q. 2017. Resettlement and adaptation in China's small town urbanization: Evidence from the villagers' perspective, Habitat International, 67, 33-43.