واکاوی عوامل مؤثر بر دلبستگی مکانی مناطق پیراشهری قائمشهر با تمرکز بر آزادی بهره-بردار (مورد مطالعه: محله‌ی مفت‌آباد )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای ، تهران، ایران

2 مربی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

10.22034/jpusd.2023.401259.1275

چکیده

امروزه کیفیت مسکن به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین بناهای معاصر، که با ویژگی‌های خود می‌تواند موجب تعالی ابعاد وجودی انسان گردد، به سرپناهی موقت، بدون معنا و بی‌ثمر که کارکرد راستینش- مأوا و مأمن بودن- را از دست داده‌؛ تقلیل یافته‌است. این در حالی است که توجه به تمایلات روحی و علایق متنوع انسان‌ها علاوه بر توجه به استانداردهای فیزیکی و نیازهای فیزیولوژیکی موجبات افزایش کیفیت زندگی می‌گردد؛ از این رو بررسی حس-دلبستگی به فضای سکونت به عنوان یکی از عوامل افزایش کیفیت در مناطق پیراشهری، به جهت وجود معضلات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در این مناطق، بحثی با اهمیت و قابل توجه است. در این راستا پژوهش حاضر، با هدف شناخت ارتباطِ مداخله‌ی بهره‌بردار در شکل‌دهی به فضای سکونتی و ایجاد حس‌دلبستگی به مکان، آزادی بهره‌بردار در شکل‌دهی به فضای سکونت را به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر حس‌دلبستگی به مکان مطرح و آن‌ را مورد بررسی قرار می‌دهد. رویکرد حاکم بر این پژوهش با توجه به هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است، در بخش کمی شاخص‌های مؤثر در بعد آزادی و حس‌دلبستگی‌به‌مکان پس از استخراج از ادبیات پژوهش‌های مرتبط، با تکنیک پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته، توسط نرم‌افزار SPSS.22 و AMOS و آزمون‌های آماری معادلات ساختاری و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از آن است که، آزادی بهره‌بردار در شکل‌دهی به فضای سکونت، بر حس‌دلبستگی بر مکان مؤثر می‌باشد و «به رسمیت شناختن انسان‌ها با خصوصیات متنوعشان» از زیرمتغیرهای آزادی بهره‌بردار، بیش‌ترین تأثیر را بر حس‌دلبستگی به مکان دارد. همچنین آزادی بهره-بردار بیشترین تأثیر را بر «مسئولیت‌پذیری» از زیر متغیرهای حس‌دلبستگی‌به‌مکان می‌گذارد. از این‌رو توجه به این شاخص‌ها توسط طراح معمار، به‌عنوان شخص حقیقی، شهرداری‌، راه و شهرسازی و نظام مهندسی به‌عنوان اشخاص حقوقی فرآیند ساخت‌وساز، می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی در فضای مسکونی مناطق پیراشهری بیانجامد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات