گردشگری و پایداری اقتصادی فضا؛ ارائه تحلیلی از مقاصد گردشگری پیراشهر بیرجند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

10.22034/jpusd.2023.399435.1272

چکیده

گردشگری در سکونتگاه‌های مقصد، به ویژه در روستاها و فضاهای غیرشهری دارای اثرات متعددی است. تاثیر در بعد اقتصادی فضا، از زمینه‌های اثرگذاری و اثرپذیری گردشگری است. باتوجه به نقش کلیدی بعد اقتصادی در برنامه‌ریزی توسعه فضایی از یک سو و تشدید چالش‌ها و مسائل سکونتگاه‌های انسانی پیراشهر در ایران طی دهه 1390 از دیگر سو، بررسی و تحلیل تاثیر گردشگری بر مقوله پایداری اقتصادی فضا دارای اهمیت راهبردی است. بدین‌سان تلاش شده است تا در پیراشهر بیرجند با مطالعه روستاهای مقصد گردشگران، به ارائه تحلیلی از اثرات گردشگری در بعد اقتصادی پرداخته شود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. داده های پژوهش با روش کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری و با نرم افزار SPSS و مدل آنتروپی شانون تجزیه و تحلیل شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 232 تعیین شد و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. یافته های پژوهش نشان داد گردشگرپذیر بودن سکونتگاه ها تأثیر مستقیمی بر پایداری اقتصادی آن داشته است؛ به گونه ای که هر چه ترکیب فعالیت‌های گردشگری اعم از جذب به وسیله خانه‌های دوم، بوم‌گردی‌ها و یا گردشگران روزانه پیچیده‌ و دارای گوناگونی بوده، نسبت به سکونتگاه‌هایی که تنها در یک زمینه جاذب گردشگر بوده است، گردشگری تاثیر قابل توجه‌تری بر پایداری اقتصادی فضا داشته است. از این رو در بین روستاهای مورد مطالعه، روستای شوکت آباد با ضریب 0.23 در بالاترین سطح پایداری اقتصادی و روستای خراشاد با ضریب 0.15 در پایینترین سطح از پایداری اقتصادی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات