دگردیسی سکونتگاه‌های روستایی در مجاور کلان‌شهرها: یک پژوهش فراتحلیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

10.22034/jpusd.2024.416191.1282

چکیده

اگر فضاهای جغرافیایی را پدیده‌ای در حال تغییر و تحول بدانیم؛ فضای روستایی مناطق کلان‌شهری نیز از این قاعده مستثنی نیست. شناخت چیستی و چرایی این دگردیسی‌ها و برنامه‌ریزی برای موجهه با آن‌ها (چگونه) موضوعی است که هدف این پژوهش قرار گرفته است. برای گردآوری تحقیقات و مطالعات انجام شده 40 نمونه پژوهش بدون اعمال محدودیت زمانی انتخاب شدند. برای تحلیل مطالعات با روش فراتحلیل از شاخص سه‌گانه بلیکی استفاده شد. لذا روند ارائه مطالب نیز بیشتر به صورت اسنادی و یافته‌ها، حاصل از نتایج مطالعات مختلف مرتبط با موضوع است. طبق یافته‌ها، مطالعات این حوزه با نوعی روند کاهشی همراه است. به لحاظ بعد روش‌شناسی، عمده پژوهش‌های این حوزه با استفاده از داده‌های ثانویه (اسنادی-کتابخانه‌ای) به دست آمده است و عمدتاً هم با روش‌های مختلف کمی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته و روش‌های کیفی و ترکیبی کمتر در جریان مطالعات لحاظ گردیده است. بررسی بعد محتوایی مطالعات نشان می‌دهد چرایی‌ها، اغلب به صورت سطحی بررسی شده و نکته قابل توجه آنکه در بررسی چگونه بودن پدیده صرفاً به ارائه راهکارهایی در چکیده و انتهای مقالات فارسی محدود شده است. وجود تکرار در روش‌ها و نتایج حاصل از چیستی و چرایی پدیده، سبب شباهت راهکارها شده است. در پایان نوشتار، متناسب با یافته‌های تحقیق، الگوی نهایی پژوهش در سه محور ارائه گردیده است. نتایج این پژوهش می‌تواند با ترکیب مطالعات پیشین و دستیابی به نگرشی جدید در خصوص مطالعه تحولات سکونتگاه‌های روستایی مناطق کلان‌شهری، ایده‌ها و راهکارهای نوینی را به مدیران و سیاست‌گذاران حوزه علم عرضه کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات