گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران،
10.22034/jpusd.2024.426830.1290
چکیده
زیست‌پذیری یکی از مباحث و تئوری‌های نوین در برنامه‌ریزی روستایی است که در بیشتر کشورها به‌عنوان یک اصل راهنما در چارچوب گفتمان پایداری در سیاست‌گذاری‌ها گسترش یافته است. در همین راستا پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه شاخص‌های زیست‌پذیری در روستا-شهرهای پیرامون شهر همدان پرداخته است. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی-تحلیلی بوده که به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق خانوار‌های ساکن روستا-شهرهای مورد مطالعه به تعداد 3900 خانوار بود که 246 خانوار با استفاده از فرمول کوکران و به روش انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌های مورد نیاز علاوه بر مرور عمیق کتابخانه‌ای و اسنادی ادبیات، ابزار اصلی گردآوری داده‌های میدانی، پرسشنامه محقق ساخته بود که شامل دو بخش ویژگی‌های فردی و شاخص‌های زیست‌پذیری با عنایت به هدف تحقیق بود. روایی ابزار تحقیق توسط متخصصان موضوعی در دانشگاه انجام گرفت و محاسبه پایایی نیز با ضریب آلفای کرونباخ (92/0-83/0) تأیید شد. تحلیل داده‌های گردآوری شده با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تی تک نمونه‌ای، همبستگی و مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SPSS26 و Smart PLS4 انجام گرفت. نتایج بیانگر تفاوت معنی‌دار بین روستاهای مورد مطالعه بود به گونه‌ای که در تمام ابعاد زیست‌پذیری روستای شورین دارای میانگین بیشتر نسبت به روستاهای دره مرادبیگ و حیدره بود. متغیرهای مستقل در‌آمد غیرکشاورزی، فاصله تا شهر و تعداد خدمات با متغیر وابسته سطح زیست‌پذیری رابطه مثبت و معنی‌دار داشتند. درنهایت مشخص گردید که در متغیر وابسته زیست‌پذیری روستایی به ترتیب عامل‌های فیزیکی-زیرساختی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، محیطی و نهادی بیشترین تاثیر را دارند.
)