برنامه ریزی کاربری اراضی در مدیریت کالبدی - فضایی مناطق پیراشهری مطالعه موردی : محدوده پیراشهری اسلامشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 د‌انشجوی د‌کتری شهرسازی، گروه شهرسازی، د‌انشکد‌ۀ معماری و شهرسازی، واحد‌ قزوین، د‌انشگاه آزاد‌ اسلامی، قزوین، ایران.

2 استاد‌یار گروه شهرسازی، د‌انشکد‌ۀ معماری و شهرسازی، واحد‌ قزوین، د‌انشگاه آزاد‌ اسلامی، قزوین، ایران.

3 د‌انشیار گروه شهرسازی، د‌انشکد‌ۀ معماری و شهرسازی، واحد‌ قزوین، د‌انشگاه آزاد‌ اسلامی، قزوین، ایران

10.22034/jpusd.2023.348633.1212

چکیده

پیراشهری که گاهی به آن حاشیه شهری هم اطلاق می‌شود می‌تواند بر فرم شهری و چالش‌های برنامه‌ریزی فضایی قرن بیست و یک غالب شود. در کشورهای صنعتی یا پساصنعتی، پیراشهر قلمرو تغییرات اقتصادی، اجتماعی و دگرگونی ساختار فضایی است، درحالیکه در کشورهای به تازگی صنعتی‌شده و بیشتر کشورهای در حال توسعه، غالباً منطقه شهری پر هرج و مرجی است که سبب‌ساز پراکندگی و توسعه ناهماهنگ شهری می‌شود. شناخت و تحلیل برنامه‌ریزی کاربری اراضی برای این مناطق می‌تواند به مدیریت بهتر این مناطق بیانجامد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شناخت و تحلیل این عوامل برای مناطق پیراشهری در شعاع 8 کیلومتری مابین کلانشهر تهران و شهر اسلامشهر بر اساس داده ها و نقشه های سال 1399 و بر مبنای 3 دسته‌بندی کلی کاربری اراضی یعنی شهری، کشاورزی و حفاظتی با لحاظ کردن ناسازگاری بین آنها به انجام رسیده است. روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کاربردی و توصیفی – تحلیلی است که با درنظر گرفتن الگوی تحلیل استراتژی تشخیص ناسازگاری کاربری اراضی (LUCIS) و پیاده سازی آن در محیط (GIS) توانست میزان مطلوبیت عوامل تاثیرگذار هر یک از کاربری های اراضی مذکور در جهت برنامه ریزی برای مناطق پیراشهری را برای محدوده مورد مطالعه ارائه نماید.یافته ها بعنوان اولین نتایج این تحلیل نشان داد که از مجموع مساحت 46.335 هکتار شعاع 8 کیلومتری پیراشهری شهر اسلامشهر، 122 لکه با مجموع 12.754 هکتار دارای بالاترین مطولبیت، 227 لکه با مجموع 21.155 هکتار دارای مطلوبیت متوسط و 139 لکه با مجموع 12.426 هکتار دارای کمترین مطلوبیت کاربری اراضی برای برنامه‌ریزی کالبدی – فضایی این منطقه می‌باشد. دومین نتیجه، موقعیت این لکه‌ها در جهت چگونگی آینده‌نگری و برنامه‌ریزی صحیح برای مدیریت شهری برای این مناطق است و به عنوان سومین نتیجه، تعمیم این مدل برنامه ریزی برای دیگر مناطق پیراشهری کشور است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات