نقش مولفه های هویت مکانی در توسعه اقتصادی مناطق پیراشهری (مطالعه موردی: شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حمیدرضا بیژنی ، دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه مازندران،

2 گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 استادیار، پژوهشکده گیلان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 دانشیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اقتصادی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.22034/jpusd.2023.365034.1236

چکیده

توسعه‌یافتگی مناطق پیراشهری به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی که ابعاد گوناگون اقتصادی و اجتماعی را در بر می‌گیرد، از عرصه‌های مورد توجه حکومت‌های ملی و دولت‌های محلی است. عرصه‌ای که با گسترش ارتباطات جهانی میدان کنشگری خود را در روایت‌های منحصر به فرد از ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی متمرکز کرده است. روایت‌هایی جذاب که مسئولیت توسعه‌ی مکان‌های جغرافیایی متنوع را بر عهده گرفته‌اند و ارائه‌ی مزیت رقابتی و مولفه‌های هویتی را بر دوش سطوح خرد محلی و منطقه‌ای قرار می‌دهند. این مطالعه مبتنی بر استراتژی نظریه‌ی زمینه‌ای و با استفاده از 58 مصاحبه‌ی گزارش شده، به انجام رسیده است. یافته ها نشان می‌دهد که مولفه‌های هویت مکانی: «زبان، غذا، صدا و موسیقی، معماری و فضاسازی، تاریخ، مکان، رنگ و صنایع دستی» از طریق اصلی‌ترین مقوله یعنی «کنشگری و سیاست‌گذاری‌های تبلیغاتی-رسانه‌ای» به همراه دو دسته از «شرایط زمینه-ای» و «شرایط مداخله‌گر» می‌تواند فرایند توسعه اقتصادی را برای مناطق پیراشهری به همراه بیاورد. «شرایط زمینه-ای» در واقع بسترهای محیطی هستند که زمینه‌ های قدرت و یا ضعف این سازو کار را فراهم می‌کنند: «مولفه‌های جمعیتی» همچون سن و تحصیلات، «خانواده» به عنوان اصلی‌ترین عنصر انتقال دهنده‌ی میراث تاریخی و فرهنگی، «سرمایه اجتماعی» و قدرت شبکه‌ی روابط مبتنی بر آن در زمره‌ی شرایط زمینه‌ای قرار می‌گیرند که ساز و کار نقش آفرینی مولفه‌های هویت مکانی در توسعه اقتصادی باید از این مجرا عبور کنند. «شرایط مداخله‌گر» عبارت است از انواع محرک‌های بیرونی که می‌تواند در جهت تقویت و یا ضعف سازو کار مورد اشاره نقش‌آفرینی کند. شرایط مداخله گر در این سازو کار را می‌توان به سه بخش تقسیم نمود: «مهاجرت و تعاملات فرهنگی»، «سیاست‌گذاری‌های شهری – نهادی» و «مصارف فرهنگی ذائقه ساز».

کلیدواژه‌ها

موضوعات

توسعه فضاهای پیراشهری
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
پاییز و زمستان
آذر 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار