تکوین و توسعه خوشه‌های نوآوری جهت کاربست آنها در فضاهای پیراشهری مبتنی بر مرور نظام‌مند ادبیات

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

گروه جغرافیا، دانشگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران

10.22034/jpusd.2023.406831.1277

چکیده

امروزه توسعۀ اکوسیستم‌های فناورانه و نوآورانه در قالب خوشه‌های نوآوری به یکی از مهم‌ترین راهبردهای شهرها جهت توسعۀ پایدار بر مدار اقتصاد دانش‌بنیان تبدیل شده است. هدف این پژوهش، شناسایی استخراج مراحل تکوین و توسعۀ خوشه‌های نوآوری و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر موفقیت آنها در فضاهای پیراشهری است. روش پژوهش حاضر، از لحاظ ماهیت، کیفی، از نظر هدف، کاربردی-توسعه‌ای از نوع مطالعات ثانویه با رویکرد مرور سیستماتیک ادبیات منطبق بر فرآیند هشت مرحله ای اوکلی(2015) است. جامعۀ آماری شامل تمام مقاله‌ها و کتاب‌ها و پایان‌نامه هایی‌است که از سال 2000 تا 2023 در این زمینه چاپ شده است. حجم نمونه شامل 32 منبع می‌باشد. نتایج پژوهش بیانگر است بیشترین منابع پژوهش مربوط به سال‌های 2018-2023 است( 62 درصد منابع). بیشترین منابع مربوط پایگاه‌های داده ‌ای ساینس دایرکت و اشپرینگر است که به ترتیب 28 و 22 درصد منابع را به خود اختصاص داده‌اند(در مجموع 50 درصد). بیشترین منابع مربوط به روش‌های پیمایشی و تحلیل محتوی است که به ترتیب 19 و 16 درصد منابع متعلق به آنها است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل منابع، 104 کد بر توسعۀ خوشه‌های نوآوری شهری تأثیرگذار هستند که در 24 مقوله مشتمل بر برنامه‌ریزی راهبردی، پیش‌نیازها، سازمانی، مدیریت، ساختار جمعیت، محیط فرهنگی، خدمات، مدیریت دولت، الزامات فرهنگی، زیرساخت اقتصادی، مالی، ساختار صنعتی، انباشت صنعتی، سطح اقتصادی، نوآوری فناورانه، موقعیت جغرافیایی، ارتباط صنعت-دانشگاه، مقیاس شهر، محیط اکولوژیک، طراحی و محیطی طبقه‌بندی شده‌اند. این مقوله ها در شش کد محوری متشکل از نهادی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، انباشت جغرافیایی و فضایی، زیرساخت طبقه‌بندی شده‌اند. مراحل توسعه و تکوین خوشه‌های نوآوری مشتمل بر مرحله پیش خوشه و ظهور خوشه، راه‌اندازی خوشه، فاز رشد خوشۀ پسین، پایداری خوشه، زوال خوشه و در نهایت سازگاری خوشه‌ای، جهش یا فرسودگی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

توسعه فضاهای پیراشهری
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
پاییز و زمستان
آذر 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار