بازآفرینی پایدار بافت های ناکارآمد پیراشهر تهران با رویکرد حکمروایی نوین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

بافت­های ناکارآمد و قدیمی مناطق پیراشهری کشور در اغلب موارد باگذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی شده­اند. مسائل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست­محیطی از اعم مشکلات این بافت­ها است، مسائل مطرح‌شده ازجمله دلایلی است که سیاست‌گذاران و برنامه­ریزان شهری را مجاب به ارائه راهبرد­ها و راهکار­های مدیریتی در مواجهه با مسائل و مشکلات آن کرده است، یکی از این رویکرد­های نوین، رویکرد بازآفرینی در چارچوب حکمروایی شهری است. در این راستا، هدف این پژوهش بازآفرینی بافت­های ناکارآمد پیراشهری با تأکید بر حکمروایی نوین شهری در عرصه­های پیراشهری (صفادشت، شهریار،  ملارد، رباط‌کریم، اسلامشهر)، می­باشد. تحقیق حاضر برحسب هدف، یک تحقیق کاربردی، برحسب نحوه گردآوری داده­ها یک تحقیق تحلیلی و توصیفی می­باشد و درنهایت حسب نحوه اجرا، از نوع پیمایشی، و از برحسب روش تحقیق از نوع کمی می­باشد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم­افزار SPSS، مدل FAHP، و مدل GMIR استفاده شد. نتایج آزمون تی تک نمونه­ای نشان داد که وضعیت حکمروایی نوین شهری و بازآفرینی بافت­های ناکارآمد در عرصه­های مطرح‌شده نامطلوب ارزیابی شد، و بین این دو متغیر نیز ارتباط معنادار و مثبتی مشاهده شد. همچنین نتایج مدل FAHP نشان داد که در بین ابعاد بازآفرینی، بعد کالبدی بیشترین میزان تأثیرپذیری و بعد زیست­محیطی نیز کمترین میزان تأثیرپذیری را از حکمروایی نوین شهری به خود اختصاص داده است. درنهایت نتایج مدل GMIR نیز به‌منظور رتبه­بندی هر یک از عرصه­های پیراشهری نشان داد، عرصه پیراشهری شهریار با مقدار 4812 بالاترین رتبه و صفادشت با مقدار 3976، پایین­ترین رتبه را به خود اختصاص داده­اند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایزدی، آرزو و ناسخیان، شهریار. محمدی، محمود. 1397. تبیین چارچوب مفهومی بازآفرینی پایدار بافت­های تاریخی(بررسی اسناد، بیانیه­ها و منشور­های بازآفرینی). مطالعات باستان‌شناسی. 2(6)، 161-177.
بحرینی، سیدحسن. ایزدی، محمد سعید. مفیدی، مهرانوش. مفیدی. 1393. رویکرد­ها و سیاست­های نوساز شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار). فصلنامه مطالعات شهری، 3(9)، 17-30.
امینی، میلاد و صارمی، حمیدرضا. قالیباف، محمدباقر. 1397. جایگاه حکمروایی شهری در فرایند بازآفرینی بافت فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 33(3)، 202-217.
پورمحمدی، محمدرضا و  حسین­زاده دلیر. کریم. پیری، عیسی. 1390. حکمروایی مطلوب شهری بر بنیان سرمایه اجتماعی: آزمون نظم نهادی-فضایی ارتباطی و فاعلیت­مندی غیراقتصادی، مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(1)، 35-52.
خزایی، زهرا و  شیاعی، عباس. 1399. ارزیابی نقش بازآفرینی بافت­های ناکارآمد بر مدیریت توسعه در اهواز. جغرافیا و روابط انسانی، 3(2)، 256-270.
زنگیشه­یی، سجاد و  رفیعیان، مجتبی. قائد رحمتی، صفر. مشکینی، ابوالفضل. 1400. هم­افزایش کنشگران بازآفرینی پایدار شهری با رویکرد حکمروایی ارتباطی-شبکه­ای مطالعه موردی (ستاد بازآفرینی شهر کرمانشاه). پژوهش­های جغرافیای انسانی،  53(4)، 1165-1189.
سازمان نوسازی شهر تهران. 1394. مستند­نگاری پروژه­های شاخص شهر تهران _نوسازی بافت­های فرسوده شهر تهران). چاپ اول. انتشارات شهرداری تهران.
عیوضلو، داود و  رضویان، محمدتقی. 1397. ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلان‌شهرها مبتنی بر شاخص­های حکمروایی مطلوب شهری موردمطالعه: کلانشهر تهران. جغرافیا و توسعه، 16(52)، 175-192.
قاسمی، حبیب. میری، غلامرضا. حافظ رضازاده، معصومه. 1400. تحلیل نقش حکمروایی خوب شهری در بازآفرینی  بافت فرسوده شهری براساس تئوری داده بنیاد (موردمطالعه شهرضا). فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، 2(8)، 37-56.
مشکینی، ابوالفضل و  مؤذن، سهراب. 1393. تحلیل حکمروایی مطلوب شهری در پایداری شهر­ها مطالعه موردی: شهر عجب­شیر. فصلنامه آمایش محیط، 8(29)، 99-132.
Athari, K. 2007 Good Governance and Necessity to revitalize the public domain, Journal of jostarhaye shahrsazi, Vol 6, NO 19 – 20, PP. 32-37.
Cheuk Man HO, E. 2012. Renewing the urban regeneration approach in Hong Kong, Discovery-ss student E-journal, College of Liberal Arts and Social Sciences, Hong Kong.
Glaeser, E. 2011. Triumph of the City: How our Greatest Invention makes us Richer. Smarter, Greener, Healthier, and Happier. Penguin Press, New York
Harvey, D. 1985. The Urbanization of Capital: Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization. Johns Hopkins University, Baltimore.
Jones, B & Bull, A. 2006. Governance and Social Capital in Urban Regeneration: A Comparison between Bristol and Naples, Urban Studies, Vol. 43, No. 4.
Kadago, J & Sandholz S. Hamhaber J. 2010. Good urban governance, actors relations and paradigms: Lessons from Nairobi, Kenya, and Recife, Brazil, 46th ISOCARP Congress, 1- 21.
Raco, M. 2020.Governance, Urban. International Encyclopedia of Human Geography. PP 253- 258.
Rahnamaei, M. T & Keshavarz, M. 2010.  A study of the pattern of good governance and the role of the government in managing the city affairs in Iran. Urban Ecology Research, 1(1), 23 -55.
Stephens, D. 2008.  Urban health in developing countries.  Environmental Impact Assessment, Review, 20 PP: 299- 310.
UN- HABITAT.2009. Urban Governance index (UGI) a tool to measure progress in achieving good urban governance. www.un habitat.org.
Zhang, W & Zhang,X. Wu, G. 2020. The network governance of urban renewal: A comparative analysis of two cities in China.  Land Use Policy. Volume 106. July 2021. 105448.