موانع شکل گیری پیوندهای روستایی-شهری در کلانشهر تهران مورد: بخش مرکزی شهرستان شهریار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

در این تحقیق به تحلیل موانع شکل­گیری پیوند های روستایی شهری در  نواحی پیرامون کلانشهر تهران پرداخته شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و براساس هدف کاربردی و از نظر روش میدانی است. جامعه آماری شامل 46 روستای بخش مرکزی شهریار بوده که حجم نمونه کالبدی برابر با 13 روستا و نمونه انسانی برابر با 381 نفر انتخاب شده است. نتایج نشان داد جریانات خدمات آموزشی و خدمات بهداشتی درمانی بصورت سلسله مراتبی و  سایر جریانات بصورت قطبی می باشند و جز جریان مردم و محصول سایر جریانات یکسویه می یاشند. در بین عوامل متاثر از محیط و نظام اسکان، دسترسی به خدمات زیر بنایی به عنوان یکی از موانع شکل گیری پیوندهای روستا-شهری روستاهای مورد مطالعه و شهر شهریار شناخته شد. در بررسی موانع متاثر از نظام اجتماعی اقتصادی به کیفیت خدمات، نظام سیاست گذاری کارآمد، وجود مراکز پشتیبان تولید و کیفیت ارایه خدمات آن، وجود مراکز فرآوری صنعتی محصولات و وجود تولید تجاری در ناحیه روستایی پرداخته شد. تمام این عوامل در سطح معناداری کمتر از 5 درصد و حد بالا و پایین منفی بعنوان موانع شناخته شدند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت: تحقق پیوندهای روستایی شهری  در نظام یکپارچه روستایی شهری امکان پذیر است، در این نظام نقش پذیری روستاها و شهرها، وابسته به به شرایط و منابع محیط و تا زیاد متاثر از اصلاحات ساختاری در نظام اجتماعی اقتصادی است. در این بین، نقش نظام سیاستگذاری کلیدی تر است.

کلیدواژه‌ها


اهلرس، اکارت، 1380 ،"دزفول و حوزه پیرامونی آن در ایران" ، شهر، روستا، عشایر، مجموعه مقالات ، ترجمه عباس
تقی زاده، فاطمه، 1383، نقش بازارهای محلی در پیوندهای روستایی- شهری با تأکید بر تعادل­های منطقه­ای، پایانامه دکتری، جغرافیا دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
دانشنامه بزرگ فارسی، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تهران.
رضوانی، محمدرضا، 1381 ،"تحلیل الگوهای روابط و مناسبات شهر و روستا در نواحی روستایی اطراف تهران"، مجله
سعیدی، عباس، 1382، پیوندهای روستایی – شهری یک بررسی ادراکی، مجله جغرافیا، دوره جدید شماره 1. 
سعیدی، عباس 1384 ،"روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی - شهری یک بررسی ادراکی"، مجله جغرافیا
سعیدی، عباس و حسینی حاصل، صدیقه، 1388،"شالوده مکان یابی و استقرار روستاهای جدید"، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
سعیدی، عباس، 1389،"ده مقاله در شناخت سکونتگاه های روستایی"، انتشارات مهر مینو، تهران.
سعیدی، عباس، 1387 ،"مسکن روستایی"،  سعیدی، عباس (سر ویراستار)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی
سعیدی، عباس؛طالشی، مصطفی؛سلطانی مقدس، ریحانه،1359،"نقش کارگاههای شیرپزی در شکل گیری جریانهای فضایی"،مجله جغرافیا، شماره51
صرافی، مظفر، 1379، "مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه­ای"، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، مرکز.
شکوهی، حسین 1375 ،"اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا"، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
نظریان، اصغر 1375 ، "گسترش فضایی شهر تهران و پیدایش شهرکهای اقماری"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی
Douglass, Mike. A Regional Network Strategy for Reciprocal Rural-Urban Linkages: An Agenda for Policy Research with Reference to Indonesia ,Third World Planning Review , vo120 No1,1998.
Lynch, Kenneth (2005), Rural-urban interaction in the Developing world, Rutledge,