سنجش پایداری عرصه های پیراشهری با تأکید بر نقش مدیریت روستایی مورد: بخش کهریزک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش مدیریت روستایی در پایداری روستاهای بخش کهریزک است. جامعه آماری تحقیق روستاهای بخش کهریزک است. روستا­هایی که جمعیت بالا دارند و از شورا و دهیار برخوردار هستند به‌عنوان جامعه آماری این پژوهش تعیین می­شوند(14 روستا). کل جمعیت افراد خانوار در روستا­های موردمطالعه (5913) نفر است. لذا بر اساس فرمول کوکران تعداد 360 خانوار به‌عنوان جامعه نمونه انتخاب گردیده شد. روش جمع­آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه­ای و میدانی است. سپس جمع‌آوری و طبقه­بندی اطلاعات لازم مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می­گیرد. در بخش کتابخانه­ای با استفاده از اسناد و آمار و اطلاعات و تجربیات دیگر مناطق روستایی برای تکمیل کردن اطلاعات به سازمان­های مربوطه در سطح منطقه مراجعه کرده و درنهایت با بررسی­های میدانی و بحث و پرسشنامه و از نرم­افزارهای ARC GIS, SPSS و نرم­افزار Expert choise ، مدل­موریس دیویس استفاده‌شده است. یافته­ها نشان داد که پایداری در ابعاد زیست‌محیطی و فضایی –کالبدی بیشتر از عدد مطلوبیت 3 ارزیابی‌شده و در سطح آلفای 000/0 معنادار است. همچنین تحلیل میانگین عددی این گویه­ها در محدوده موردمطالعه نشان­دهنده تأثیر مثبت در ابعاد زیست‌محیطی و فضایی –کالبدی بوده، که نسبت به سایر ابعاد در سطح بالاتری قرار دارند. تحلیل ناپارمتریک همبستگی نشان‌دهنده وجود رابطه مستقیم و معنی­دار در سطح آلفای 01/0 میان ابعاد اقتصادی با ابعاد اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی-فضایی است. همچنین بین ابعاد بعد کالبدی-فیزیکی با ابعاد اجتماعی و زیست‌محیطی نیز رابطه مستقیمی مشاهده می­شود. همچنین رتبه-بندی ابعاد پایداری نشان داد که بعد کالبدی-فضایی با وزن به‌دست‌آمده (356/0) نسبت به سایر ابعاد در بالاترین سطح و بعد اقتصادی با وزن به‌دست‌آمده (174/0) در پایین­ترین سطح قرارگرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایمانی، بهرام، فتحی، بهروز .1398. ارزیابی و تحلیل عملکرد دهیاری­ها با تأکید بر رویکرد حکمروایی شایسته مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 6(21)، 51ـ62.
برقی، حمید،شایان، محسن، جلایی، اکرم، رشیدی، سعیده.1397. ارزیابی نقش دهیاری‌ها در فرآیند توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: دهستان گلاب شهرستان کاشان)، اندیشـه جغـرافـیایی، سال دهم، شماره نوزده، پاییز و زمستان 1397، دانشگاه زنجان.
مولائی هشجین، نصرالله،آمارحاجی شیرکیا،تیمور،باقری،عباس.1396. نقش مدیریت محلی در توسعه اقتصادی نواحی روستایی شهرستان بهشهر، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6(4)، 176-165
عبداالهی، عیوضی و چیذری، محمد و پزشکی راد، غلامرضا، علیزاده، ندا.1388.تحلیل مشارکت شوراهای اسلامی در برنامه‌های ترویجی پیرامون توسعه پایدار، فصلنامه روستا وتوسعه، 12(3)، 27-43.
جمعه پور، محمود .1389. مقدمه­ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی: دیدگاه­ها و روش­ها، سمت: تهران.
پورطاهری، مهدی، سجاسی­قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره .1388. سنجش و اولویت‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک رتبه‌بندی بر اساس تشابه به حل ایده آل فازی (مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده)، فصلنامه پژوهش­های روستایی، 1(1)، 1ـ31.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا، سجاسی­­قیداری، حمدالله، عینالی، جمشید .1386. نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهادهای تأثیرگذار، فصلنامه روستا و توسعه، 10(2)، 1ـ31.
بدری، سیدعلی، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، سلمانی، محمد، بهمند،داداله .1390. نقش نظام­های بهره برداری زراعی خانوادگی در توسعه پایدار روستایی ،مطالعۀ موردی: شهرستان قیر و کارزین ـ استان فارس، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 76.
فیروز­نیا و تیموریان. 1394. تحلیل نقش ویژگی­های مهارتی مدیران محلی در توسعه روستایی (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان ایلام)،  مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 4.
حاجی نژاد، علی، پایدار، ابوذر، بیاد،حبیب الله. 1394. تحلیل منابع درآمدی دهیاری‌ها با استفاده از رهیافت ارزیابی مشارکتی (روستای نارجوئیه شهرستان جیرفت)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی.
رسولی،لیلا.1394." پایان‌نامه کارشناسی ارشد، نقش مدیریت روستایی در پایداری کالبدی نواحی روستایی،مطالعه موردی: دهستان ایجرود بالا،شهرستان ایجرود، به راهنمایی دکتر منیژه احمدی، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا،اسفند1394.
ساسان پور، فرزانه .1390. مبانی پایداری توسعه کلانشهرها با تأکید بر کلانشهر تهران، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری.
موسی کاظمی محمدی، سیدمهدی . 1378. ارزیابی توسعه پایدار شهری پژوهش موردی شهر قم، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا.1389. مدیریت توسعه روستایی (بنیان­های نظری)، تهران. انتشارات سمت
عاشری، رقیه .1392. مدیریت پایدار سکونتگاه­های روستایی با تأکید بر سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه موردی :دهستان معجزات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد،گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان.
حسنلو، لیلا. عزیزپور، فرهاد. جلالیان، حمید. 1397. ارزیابی نقش مدیریت روستایی در پایداری روستا­ها، مطالعه موردی: دهستان دستجرده (شهرستان طارم). جغرافیا و توسعه، شماره 52. 157-174.
مطالعات توسعه و عمران شهرستان ری به نقل  از: سازمان آب منطقه ای تهران، 1372، دفتر منابع آب ،: گزارش وضعیت منابع آب و بیلان آب زیرزمینی دشت تهران.
فراهانی، حسین. 1385. ارزیابی پایداری در نواحی روستایی با تأکید بر عوامل اجتماعی و اقتصادی؛ مطالعه موردی: شهرستان تفرش، رساله دکتری. دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
فرمانداری شهرستان ری. 1381. مطالعات توسعه و عمران شهرستان ری، قسمت اول : شناخت وضع موجود و تجزیه‌وتحلیل ، جلد دوم جغرافیا و اقلیم ص 64.
فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران، (تهران)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، جلد ۳۸، صفحه  ۱۷۱.
قنبری، سیروس. 1396. بررسی آثار سبک مدیریت روستایی بر پایداری سکونتگاه­های روستایی در شهرستان اصفهان، فصلنامه برنامه­ریزی فضایی، 7(1)، 41ـ58.
Drakakis, D. and Smith, D. 1995. Third world cities: sustainable urban development. Urban Studies. Vol. 32, pp. 659-678.
Hall, G.E. and Hord, S.M.2001. Implementing change: patterns, principles and Kumar A. et al. I Biomass and Bioenergy. 24(2003) 445-464.
Morrison TH .2014. Developing a regional governance index: the institutional potential of rural regions. Rural Studies. 35:101-111.
Prasad, I. P., 2003, The Great Earthquake, Tthe Life and Times of Maharaja House
Rashidpour Loghman, Farajallah Hosseini Seyed Jamal and Mirdamadi Seyed Mahdi, (2011), Local Community Based Management as a Good Governance Approach to Rural Poverty Reduction and Sustainable Development in Iran, American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci, 10 (2) : 174-179.
Wang Wenchang.2008.Rural management, The Way Out for Tibetan Rural Areas, CHINA TIBETOLOGY Number 1,pp 1-94.
Wezel. A, Brives. H, Casagrande. M., Clément. C, Dufour. An and P. Vandenbroucke.2016. Agroecology territories: places for sustainable agricultural and food systems and biodiversity conservation, grroecolyand Sustanablee Food Systems, Volume 40, lssue 2, PP: 132- 14.