اثرات ساخت آزاد راه تهران- شمال بر سکونتگاه های پیرامونی مورد: روستای سنگان (باغدره) در بخش کن- سلقان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد مخاطرات انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

ایران به دلیل موقعیت استراتژیک جغرافیایی، اتصال به آسیای میانه و خلیج فارس از شمال به جنوب، دسترسی به دریاهای آزاد، همسایگانی محصور در خشکی و ارتباط نزدیک با قاره اروپا و آفریقا همواره یکی از راههای مهم مواصلاتی بین المللی شناخته می­شود. ازاینرو ایجاد راههای ارتباطی مناسب در آن پر اهمیت است. پروژه های متعددی نیز در این زمینه اجرایی شده که از جمله آن، ساخت آزادراه تهران-شمال است، با بهره­برداری از پروژه مذکور، نواحی پیرامونی به ویژه روستاهای منزوی در دامنه البرز میانی به شریانهای اصلی حمل و نقل مرتبط شده و دگرگونی­های سریع محیطی، اقتصادی و اجتماعی را تجربه می­کنند. بنابراین سوال پژوهش اینگونه مطرح است که ساخت آزادراه چه تآثیراتی بر روستای سنگان خواهد داشت، جامعه آماری پژوهش را خانواده­های ساکن در روستای سنگان(باغ دره) تشکیل می­دهد. نمونه گیری پژوهش، با روش خوشه­ای صورت پذیرفت، بدین منظور از میان خوشه­ها به تصادف نمونه گیری­ بعمل آمد. در تهیه پرسش­نامه پژوهش 30 شاخص لحاظ گردید که هر10 شاخص به صورت 3دسته زیرمعیار؛ ثبات اقتصادی، عدالت اقتصادی و رفاه اقتصادی قراردارد. تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار GIS انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد در معیار ثبات اقتصادی، شاخص تأثیر ایجاد آزادراه در دگرگونی روستایی و تغییر ساختار بیشترین تأثیر را داراست. در معیار عدالت اقتصادی بیشترین ارتباط بین شاخصهای میزان رضایت از شغل و محل زندگی، میزان گسترش خدمات اجتماعی و میزان بکارگیری از اینترنت است. در معیار رفاه اقتصادی بیشترین ارتباط با شاخص میزان افزایش درآمد اهالی به صورت ارتباط دو طرفه برقرار است.

کلیدواژه‌ها


خلیلی، محمدابراهیم. حسینی، سیدعطااله. پورمجیدیان، محمدرضا. فلاح، اصغر. 1389. "اثر احداث جاده جنگلی بر توسعه روستاهای جنگلی(مطالعه موردی: سری 2بخش 6طرح جنگلداری نکا- ظالمرود)". مجله پژوهشهای علوم و فناوری چوب و جنگل. شماره 3. صص 26-19.
خیرالدین، رضا. امیدی بهره­مند، مسعود.1395. "بررسی و تحلیل چگونگی تأثیر ابر پروژه های شهری بر قیمت مسکن در عمق محلات شهری مجاور (مطالعه موردی: بزرگراه طبقاتی صدر)". فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری. شماره 1. صص30-14.
ریاحی، وحید 1390. "آزادراه تهران- شمال و دگرگونیهای روستاهای پیرامون". اولین همایش ملی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی کلان شهر تهران. ص1.
شمس­الدینی، علی. قادرمرزی، حامد. جمینی، داود. 1396. "ارزیابی و سنجش اثرات احداث شبکه ارتباطی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطی شهروندان موردشناسی: روستا- شهرِ شاهو". جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای. شماره62. صص106-91.
طلوعی، ذبیح اله.1384. "گزارش: آزادراه تهران ـ شمال". وضعیت و پیشرفت اجرایی، متقاضی: علی اکبر آقایی (رئیس کمیسیون عمران). صص 5-2.
فرهانی، حسین. طولابی، نژاد مهرشاد.1394. "تحلیل اثرات احداث آزادراه خرم آباد- پل زال بر توسعه پایدار روستاهای دهستان میاکوه شرقی". نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره36. صص269-253.
عابدینی، عباس.1396. "بازدید درس راهسازی آزادراه تهران – شمال". دانشکده مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی. دانشگاه تهران. صص6-1.
علیزاده سراوانی، محدثه. علیخواه، فردین. زالی، نادر. 1392. "ارزیابی تأثیرات اجتماعی آزادراه قزوین- رشت مطالعه ای در محدوده امام زاده هاشم". پایان نامه درجه ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی. صص 80-1.
محمدی، عباس.1374. "آنالیز و ارزیابی اقتصادی آزادراه تهران- شمال". پایان نامه جهت اخذ درجه ارشد به راهنمایی حمید بهبهانی و افشین طاهری. دانشکده مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعت. صص 65-1.
مهدوی، اسعد. حسینی، سیدعطااله. حاتمی، نیشتمان. مصطفی، محسن. اسکندری، فرزاد .1396. "اثر ارتقاء شبکه های حمل و نقل بر وضعیت توسعه اقتصادی اجتماعیروستاهای جنگل نشین آرمرده بانه". نشریه جاده. انتشار آنلاین.
معاونت برنامه‌ریزی وزارت راه. 1397. "گزارش اقدامات ساخت آزادراه تهران شمال".
وزارت راه شهرسازی. 1392. "گزارش اقدامات ساخت آزادراه تهران شمال".
Badv, K. and Abarzadeh, S., 2009, Survey Subsidence and Stability Shahid Kalantri Road in the West Lake District Coast, Lake Urmia, 8th International Congress on Civil Engineering, Shiraz. (In Persian).
Demir, M. 2007, "Impacts, managementand functional planning criterion of forest road network system in Turkey". Transportation Research Part A, Policy and Practice, Vol. 41. No. 1, pp. 56-68.
Faiz, As., Faiz, A.Y., Wanga, W., and Bennetta, C. 2012, "Sustainable rural roads for livelihoods and livability". Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 53, pp. 1 – 8.
Flemming, L.1968, "Effect of Road network on economic development". Journal of socio- economic planning sciences, Denmark. Vol. 2, pp. 2-9.
Highway capacity manual 2000, Transportation Research Board, National Research Council, Washington, D.C.
Olawale, T.N. and Adesina, K. I. 2013, "An Assessment of the relationship between Road Network Connectivity and Tourists’ Patronage in Lokoja Metropolis, KogiB State". Journal of Natural Sciences Research, Vol. 3, No. 9, pp.1-11.
Monavari, M. and Shanaz Ghazi, M. S., 2005, Survey Ecological Effects of the Construction of Infrastructure (Highways Tehran-Pardis) of Animal (Mammals And Birds) Khojir National
Park, Environmental sciences, Vol. 8, pp. 43-58. (In Persian).