واسنجی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت مهاجران افغان در فضاهای پیراکلانشهری (مورد: کلانشهر مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی اقتصاد و توسعه، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران.

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران.

چکیده

امروزه یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌هایی که امنیت را ارتقاء می‌بخشد و جامعه را سالم، آرام و مطلوب می‌سازد سرمایه اجتماعی است. ازاین‌رو، آگاهی از میزان سرمایه اجتماعی اعضای یک جامعه و نقش آن در تبیین میزان احساس امنیت اجتماعی و مؤلفه‌های آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر واسنجی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت مهاجران افغان در فضاهای پیراکلانشهری مشهد می‌باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، از نوع همبستگی است. داده‌های موردنیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه محقق ساخته) گردآوری‌شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر تعداد مهاجران افغان در شهر مشهد در سال 1400-1399 (400 هزار نفر) که با استفاده از فرمول کوکران ۳۷۲ نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS استفاده شد. نتایج بررسی برازش مدل‌های اندازه‌گیری در مقدار ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای تمامی متغیرهای (سرمایه اجتماعی و احساس امنیت مهاجران افغان) بیشتر از ۷/۰ و مقدار واریانس استخراج‌شده بیش از ۵/۰ به‌دست‌آمده و موردقبول می‌باشد و در آزمون روایی واگرا، در تمامی متغیرها از روایی واگرای مطلوبی برخوردار هستند. نتایج مدل‌های ساختاری با توجه به مقادیر به‌دست‌آمده از ضریب تعیین (سرمایه ساختاری با ۵۵۹/۰ بیشترین و سرمایه شناختی با ۲۰۹/۰ کمترین) نشانگر روابط مستقیم در حد متوسط در بین شاخص‌ها می‌باشد. سایر نتایج نشان داد کلیه وزن‌های مدل بیرونی ترکیبی به‌جز در مورد (امنیت فکری از متغیر احساس امنیت) در سطح ۹۹ درصد اطمینان معنادار است. درنهایت در بررسی مسیر گرافیکی احساس امنیت بر مبنای ابعاد سرمایه اجتماعی (شناختی، ارتباطی و ساختاری)، بعد ساختاری (581/0) بیشترین اثرگذاری را نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بحری­پور،­ عباس،­ ذوالفقاری،­ ابوالفضل،­ رستگار، خالد­ امیر. 1391. بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی شهرستان کاشان). پژوهش­های راهبردی مسائل اجتماعی ایران. دوره 1. شماره 4. صص 89-109.
پروین‌زاده، رقیه، محمدی شیخی، قباد. (1394). نقد و بررسی اهمیت امنیت روانی اشخاص از منظر فقهی و حقوقی. دومین همایش ملی عدالت. اخلاق. فقه و حقوق. میبد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد. میبد.
ترابی، یوسف، گودرزی، آیت. 1383. ارزش‌ها و امنیت اجتماعی. فصلنامۀ دانش انتظامی. دوره 6. شماره 2. صص 31-46.
جوانمرد، کرم اله، یوسفوند، پروانه. 1400. سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در بین مناطق حاشیه‌نشین و مرکزی (شهر خرم‌آباد). نشریه پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی. دوره  14. شماره  2 (پیاپی 54). صص 57-82.
حیدری، مسعود، شفیعی، روح اله. 1398. بررسی سرمایه اجتماعی بر احساس امنیت اجتماعی دربین جوانان (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه اصفهان. نشریه مطالعات امنیت اجتماعی. دوره 10. شماره 60. صص 123-154.
خوش‌نام، مینا. 1398.  نقش شبکه‌های اجتماعی در گسترش امنیت اجتماعی ادراک‌شده در زنان شهروندان تهرانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی. دانشگاه علوم انسانی. رشته مطالعات فرهنگی و رسانه.
درویشی، فرزاد، محسنی، رضاعلی، مهاجری، اصغر. 1400. رابطه توسعه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی (موردمطالعه: شهر تهران). دوره 14. شماره  3 (پیاپی 55). صص 223-248.
ذاکری‌هامانه، راضیه، افشانی، سیدعلیرضا، عسکری‌ندوشن، عباس. 1391. بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت اجتماعی در شهر یزد. مجله جامعه‌شناسی ایران. دوره 13. شماره 3. صص 83-110.
ذوالفقاری، اکبر. (1398). فراتحلیل جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی. نشریه انتظام اجتماعی. دوره 11. شماره 2. صص 161-190.
زینالی گیگلو، شبنم. 1399. بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در بین زنان بالای 15 سال شهر پارس‌آباد. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی. تبریز.
ساروخانی، باقر، هاشم نژاد، فاطمه. 1390. بررسی رابطۀ بین سرمایه اجتماعی (مؤلفه‌های آن) و احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان شهر ساری. فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان. دوره  2. شمارۀ 2. صص 81-94 .
سالنامه آماری استانداری خراسان رضوی، (1400)، استانداری خراسان رضوی.
سبکتکین، قربانعلی، ترکارانی، مجتبی، حق ندری، ایرج. ۱۳۹۶. رابطه سرمایه اجتماعی و هراس از تعرض در محله‌های شهر خرم‌آباد. مسائل اجتماعی ایران. دوره ۸. شماره ۸. صص 77-98.
سلیمی سبحان، محمدرضا، یاپنگ غراوی، محمد. محمدبیگی سلخوری، مریم، بالی چلندر، مصطفی. 1400. تأثیر اعتماد اجتماعی و امنیت فضاهای شهری در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر گرگان). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. دوره 2. شماره 1. صص 23-28.
سیف­الدینی، فرانک، عیوضلو، داود، عیوضلو، محمود، ریکا، جهانبخش. 1392. سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر احساس امنیت (مطالعه موردی: شهرستان کوهدشت). مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 1. شماره 1. صص 89-112.
طباطبایی، سیده سیما. 1398. تحلیل عوامل محیطی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی جنوب شرق تبریز مطالعه موردی مارالان تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه -ریزی و علوم محیطی. دانشگاه تبریز.
فرج­پور، مریم، ایزدی، احمد، رضایی، نورمحمد. 1397. عملکرد پلیس بر احساس امنیت عمومی از دیدگاه شهروندان. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی. سال 11. شماره 1. صص 75-100.
مسلمی، حسین، فاضلی، سیدطاهر. 1398. سهم سرمایه اجتماعی در تولید احساس امنیت (موردمطالعه: شهر زنجان). نشریه مطالعات امنیت اجتماعی. دوره 10. شماره  57. صص 249-274.
ناصرپور، مهرداد. 1398. بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی ناجا بر امنیت روانی شهروندان خرم‌آباد. نشریه علمی دانش انتظامی لرستان. دوره 7. شماره 25. صص 37-52.
یاری، حامد، هزارجریبی، جعفر. 1391. بررسی رابطه احساس امنیت واعتماد اجتماعی در میان شهروندان(مطالعه موردی ساکنان شهر کرمانشاه). پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران. دوره 1. شماره 4. صص 39-58.
یعقوبی. سمیرا. 1397. بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: شهر تبریز). پایان‌نامه علوم اجتماعی - پژوهش علوم اجتماعی.  دانشگاه بیرجند. 
Chen. T. Turner. J. 2014. Extending Social Security Coverage to the Rural Sector in China. International Scoial Security Review. 67 (1):49-70.
Greco. F. Polli. A. 2021. Security Perception and People Well-Being. Soc Indic Res 153. 741–758.
Hanson. R. 2018. Ethnographies of Security: Pushing Security Studies beyond the Bounds of International Relations. Qual Sociol 41. 135–144.
Lindstrom M. Merlo .J. Ostergren P. O. 2003. Social capital and sense of insecurity in the neighbourhood: a population-besed multilevel analysis in Malmo. Sweden. Social Science & Medincine. 56 (5): 1111-1120.
Marini. M. Chokani. N. Abhari. R.S. 2019. Agent-Based Model Analysis of Impact of Immigration on Switzerland’s Social Security. Int. Migration & Integration 20. 787–808.
Zhang. Z. 2018. Employment marketization. Social security inclusion and rights equalization of rural migrants. China popul. dev. stud. 2. 57–82.