خلاقیت در فضای پیراشهری: درک معنا و مفهوم در بخش قلعه نو شهرستان ری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

یکی از مسائل مهم کشور ایران، رکود و نابودی روستاها براثر عوامل مختلف ازجمله بیکاری، مهاجرت و سایر عوامل است، در این راستا، خلاقیت در روستا را می­توان به‌عنوان یکی از رهیافت­های جدید توسعه روستایی برای تولید وزندگی و جلوگیری از فروپاشی نواحی روستایی دانست. ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف شناسایی و مفهوم­شناسی ارکان، زیرساخت­ها و شاخص­های شکل­گیری روستای خلاق در بخش قلعه‌نو شهرستان ری انجام‌شده است. تحقیق حاضر با توجه به هدف آن کاربردی و براساس روش انجام توصیفی و تحلیلی است، همچنین به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS و مدل BMW استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که روستا­های بخش قلعه‌نو در شهرستان ری ازلحاظ ارکان و زیرساخت­ها در شرایط مطلوبی قرار دارند و می­توانند در شکل­گیری روستای خلاق بسیار مؤثر باشند، ولیکن درزمینهٔ شاخص­های خلاقیت باید مطرح نمود، که در یک سری از معرف­ها روستا­های بخش قلعه‌نو در وضعیت نامطلوبی قرار دارند، بیشتر معرف­های نامطلوب ناشی از وضعیت مدیریت و یا به‌عبارت‌دیگر حکمروایی نامطلوب روستایی می­باشد. در ادامه نیز نتایج نشان داد در بین ارکان مطرح‌شده، فضای روستا با مقدار وزن 345/0 بالاترین وزن، در بین زیرساخت­های مطرح‌شده، زیرساخت صنایع خلاق با مقدار وزن 366/0،، در بین شاخص­های مطرح‌شده، شاخص ترویج و آموزش با مقدار وزن 378/0، بالاترین وزن را به خود اختصاص داده­اند. درنهایت نتایج تحلیل فضایی سکونتگاه­های روستایی نشان داد، روستای فیروزآباد بالاترین امتیاز و روستای قمی­آباد پایین­ترین امتیاز را دررسیدن به روستای خلاق به خود اختصاص داده­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیم‌زاده، عیسی. نیری، ناصر. 1397. سنجش و ارزیابی وضعیت شاخص­های شهر خلاق مطالعه موردی: مناطق پنجگانه شهر زاهدان، جغرافیا و توسعه شماره 52. صص 1-22.
جهان­تیغ، حسنعلی. عنابستانی، علی اکبر. میرلطفی، محمودرضا. خوارزمی، امید علی. 1399. تحلیل فضایی شاخص­های شکل­گیری روستای خلاق در سکونتگاه­های روستایی نمونه پژوهش: منطقه سیستان. فصلنامه علمی برنامه­ریزی فضایی. سال 11. شماره اول. پیاپی 40. صص 87-114.
حجاریان، احمد. 1400. ارزیابی الگوی علی مؤلفه‌های مؤثر بر روستای خلاق با استفاده از تکنیک دیمتل فازی. توسعه محلی (روستایی-شهری). دوره 13. شماره 1. صص 173-196.
راست قلم، مهدی. صیدایی، سیداسکندر. نوری، سید هدایت الله. 1395. تعیین پیشران­های کلیدی رهیافت روستای خلاق با استفاده از نرم‌افزار میک مک. 1395. فصلنامه پژوهش­های روستایی. دور0 7. شماره 2.
قاسم­لو، حسن. عینالی، جمشید. محمدی یگانه، بهروز. 1398. نقش گردشگری خلاق در توسعه پایدار مناطق روستایی، مطالعه موردی: روستا­های تاریخی-فرهنگی شمال غرب کشور، مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، سال 8. شماره 2(25). صص 19-39.
قنبری، یوسف. رحیمی، راضیه. برقی، حمید. 1399. مدل میزبانی روستاییان در گردشگری خلاق: روستا­های هدف گردشگری استان اصفهان. نشریه علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی. سال 25. صص 192-205.
مختاری ملک‌آبادی،  رضا. مرصوصی، نفیسه. علی‌اکبری، اسماعیل. امینی، داوود. 1394. شاخص­های بومی شهر خلاق با رویکرد ایرانی-اسلامی، فصلنامه بین­المللی انجمن جغرافیای ایران، سال 13. شماره 47. صص 161-177.
ملکی، س، مرادی فر، س، حسین زاده، ا، (1393) اولویت­بندی شاخص­های شهر خلاق با استفاده از مدل تحلیل شبکه  ANP(موردمطالعه، نواحی شهری 1و 4 شهر زنجان)، شهر پایدار، دوره 2، صص78-98.
Ardhala, A.D., Santoso, E.B., Sulistyarso, H., (2016). Influence Factors on the Development of Creative Industry as Tourism Destination, Social and Behavioral Sciences, 227: 671- 679
Anderson, L (2010). Magic Light, Silver City: The Business of Culture in Broken Hill. Aust. Geogr, 41 (1): 71-85.
Balfour, B., Fortunato, M.W., Alter, T.R., (2018). The creative fire: an interactional framework for rural arts-based development, Journal of Rural Studies, 63: 229- 239
Bell, D. And Jayne, M (2010). Policy and practice in the UK rural cultural economy. Journal of Rural Studies, 26: 209-218
Bosworth, G (2008). Entrepreneurial In-Migrants and Economic Development in Rural England. Int. J. Entrep. Small Bus. 63 (6): 355-369
Can, D. And Ngo, V (2017). Building “Creative Tourism” In Duong Lam Ancient Village. International Journal Of Management And Applied Science, 3: 79-83
Dru, J. M. (1996). Disruption: Overturning conventions and shaking up the marketplace (Vol. 1). Wiley
Liu, M. Wang, Y.W. Nolf, Ch. (2019). Creative Chinese Countryside? Township-Village Enterprises as Incubators. BUILT HERITAGE.
Hospers, G.J. Dalm, V.R., (2005). How to create a creative city? The viewpoints of Richard Florida and Jane Jacobs, foresight.
Howkins, John. (2001). The Creative Economy: How People make Money from Ideas. London: Penguin Press.
McGranahan, D., Wojan, T., (2007). Recasting the Creative Class to Examine Growth Processes in Rural and Urban Counties, Regional Studies, 41 (2), pp 197- 216
Pine B., Joseph and Gilmore H., James. (1999). the Experience Economy. Boston. Harvard Business School Press
Runco, M. A. (1999). Creativity need not be social. In R. E. Purser & A. Montuori (Eds.), Social creativity (Vol. 1, pp. 237-264). Cresskill, NJ: Hampton Press.
Savini, Federico, Dembski, Sebastian. 2016. Manufactures the creative city: Symbols and Politics of Amsterdam North, Citie Volume 55, PP: 139-147.
Sefertzi, E. 2000. INNOREGIO: dissemination of innovation and knowledge management techniques. Report produced for the EC funded project, pp.1-19
Shaw, Kate. 2014. Melboume Creative Spaces Program:Reclamming the creative city (if not quite the rest of it). City, Culture and Society, Volume 5, Issue 3, 139-147.
Stolarick, K., Denstedt, M., Donald, B., & Spencer, G. M. (2010). Creativity, tourism and economic development in a rural context: The case of Prince Edward County. Journal of Rural and Community Development, 5(1), 2.
Sung, T.K., (2015), The creative economy in global competition, Technological Forecasting & Social Change 96 (2015), 89- 91
Thomas, N.J., Harvey, D.C. and Hawkins, H (2013). Crafting the Region: Creative Industries and Practices of Regional Space. Regional Studies, 47 (1): 75–88.
Wahono, Imsiyah, N. Zulkarnain, Wahyuni, S. Ishag, M. (2020). Development of Innovative and Creative Villages as Educational Villages.  Advances in Social Science, Education and Humanities Research, volume 501 Proceedings of the 6th International Conference on Education and Technology (ICET 2020).