تحلیل اثرات کالایی‌ شدن بر تحولات کاربری اراضی- منطقه مورد مطالعه: شهر شاندیز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد

2 جغرافیا-دانشکده ادیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد-ایران

3 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

5 دانشجو دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22034/jpusd.2023.371345.1246

چکیده

امروزه نگاه تک‌بعدی به مکان و فضا از یک‌سو و نگاه سرمایه‌ای و اقتصاد بازار در غیاب کنترل و محدودیت‌های دولت از سوی دیگر زمینه‌ساز کالایی‌شدن مناطق روستایی به‌خصوص در فضاهای گردشگری است. بر همین اساس، پژوهش حاضر به تحلیل اثرات کالایی-شدن در منطقه گردشگری شاندیز در بعد تحولات کاربری اراضی پرداخته است. شیوه‌ی پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مدل‌های تحلیل فضایی همچون الگوهای تراکمی، مدل‌های تحلیل لکه‌های داغ و خودهمبستگی فضایی است. اطلاعات لازم در بازه بلندمدت (1400-1380) از طریق داده‌های GIS و در بازه کوتاه‌مدت (1396-1400) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای Sentinel به‌دست آمده است. همچنین، جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای ArcGIS، TerrSet بهره گرفته شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که در بازه زمانی 20 ساله در منطقه شاندیز در حدود 700 هکتار از اراضی کشاورزی و باغات تغییر کاربری یافته‌اند که از این میزان 55/39 درصد به عنوان پهنه‌های طبیعی، 45/10 درصد تبدیل به راه و 82/21 درصد هم به اراضی بایر ، در 18/28 درصد (197 هکتار) از زمین‌های کشاورزی و باغات، ساخت و ساز صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل لکه‌های داغ نشان داد که بیشترین تغییر کاربری در محور غربی شاندیز به سمت ییلاقات روستای ابرده اتفاق افتاده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

توسعه فضاهای پیراشهری
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
پاییز و زمستان
آذر 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار